LIOŃSKIE JEDWABIE tkaniny jedwabne o wysokim poziomie artyst. i techn. produkowane w Lyonie od 2. poł. XV w.; rozkwit manufaktur liońskich nastąpił za Ludwika XIV; wzory projektowali wybitni artyści (m.in. S. Vouet, J. Berain, D. Marot), stosowano dużą skalę barw, najczęściej występowały wzory złożone z kwiatów ujętych w pionowe pasy, a także ornamenty naśladujące koronki, wzory o motywach animalistycznych, chińskich; po okresie upadku w czasie rewolucji jedwabnictwo liońskie odzyskało znaczenie w pocz. XIX w.; tkaniny projektowali m.in. J.L. David, Ch. Percier; dzięki udoskonaleniom wprowadzonym przez J.M. Jacquarda (1805) możliwe było rozpoczęcie masowej produkcji fabrycznej, która trwa do dziś. L.j. były i są nadal używane jako tkaniny ubraniowe, dekoracyjne, obiciowe. ( interia ) DOLMAN (węgr.) węgierski strój narodowy z XV-XVII w.; adamaszkowa kurtka o kroju wojskowym obszyta barankiem, szamerowana, spinana na guz z pętlicą, noszona na lewym ramieniu. ( interia ) LUDWIKA XV STYL sztuka rokokowa rozwijająca się za panowania Ludwika XV, rozkwit 1723-50; cechowało ją dążenie do kameralności wnętrz mieszkalnych i większego komfortu, zmysłowość i sentymentalna nastrojowość. Częstą formą arch. był niewielki pałacyk i pawilon ogrodowy; gł. uwagę skupiano na wnętrzach (mniejszych, b. intymnych - saloniki, buduary, pokoje muzyczne), których dekorację stanowiły jasne boazerie, asymetryczne panneaux ujęte w fantazyjne ramy, wypełnione malowidłami lub obite tkaniną jedwabną, sztukaterie i lustra; w ornamentach występowały motywy kwiatów, muszli, roślinne wici. W malarstwie dominowały sceny z życia wytwornego towarzystwa (f?te galante), tworzyli: F. Boucher, J.B. Oudry, J.H. Fragonard, N. Lancret i A. Watteau. Wysoki poziom osiągnęło meblarstwo; meble były niewielkie, wygodne, o płynnych formach, z drewna egzotycznego (mahoń, palisander), liczne były meble wyścielane (sofy, otomany, odmiany kanap); do typowych mebli należały stoły do pisania, biurka, komody; ozdabiano je intarsją, cyzelowanymi brązami, laką i plakietkami porcelanowymi; stosowano marmurowe blaty; we wnętrzach pojawiły się: toaletki, zegary, konsole, gerydony, serwantki i szyfoniery; wybitnymi ebenistami byli: Ch. Cressent i J.F. Oeben. Kwitła produkcja tapiserii, kobierców, tkanin jedwabnych, fajansu i porcelany ; wyróżniały się wyroby złotnicze, udoskonalono technikę laki (w warsztacie braci Martin, tzw. vernis Martin).
GRENADY EMIRAT niezależne księstwo muzułmańskie, utworzone 103 przez berberyjski ród Zirydów po upadku kalifatu kordobańskiego; od 1090 podlegał dynastii Almorawidów, od 1149 - Almohadów, od 1232 - rządzony przez miejscową dyn. Nasrydów, za której panowania e.G. stał się ważnym ośr. gosp. (eksport zboża, owoców, jedwabiu); wielokrotnie uzależniany od królestwa Kastylii i Aragonii; zdobycie 1492 Grenady przez Hiszpanów przyniosło kres panowania Maurów w Hiszpanii.
LUKKA , Lucca Lukka, stare miasto miasto w środk. Włoszech, u podnóża masywu Monte Serra, region Toskanii; 90 tys. mieszk. (2001); rozwinięty przem. włókienniczy, nadto chemiczny, maszynowy, materiałów bud., papierniczy, tytoniowy, spożywczy; ważny węzeł kolejowy i drogowy; ośr. turystyczny, uzdrowisko z gorącymi źródłami siarkowymi; w staroż. kolonia rzymska; 56 p.n.e. miejsce odnowienia I triumwiratu pomiędzy Pompejuszem, Krassusem i Cezarem; VI-VIII w. n.e. jedna ze stolic Longobardów; następnie w rękach Toskanii; od 1119 wolne miasto; XIII-XV w. ważny ośrodek wyrobu sukna i jedwabiu oraz handlu; 1799 zajęta przez Francuzów; 1805-14 stolica nowo utworzonego księstwa L.; 1847 włączona do Toskanii; 1860 do zjednoczonych Włoch; zachowane ruiny rzymskiego amfiteatru z II w., katedra S. Martino z VI w., liczne kościoły z XII/XIV w., renesansowe pałace; muzeum.
SFORZA bogata rodzina chłopska z okolic Rawenny o nazwisku Attendolo, potem jako nazwisko rodowe przyjęli przydomek Sforza ("siła"), którego używał siłacz i kondotier Muzio Attendolo (1369-1424); jego syn (z nieprawego łoża) Francesco S., również kondotier, został 1450 księciem Mediolanu poprzez małżeństwo z córką księcia Filippo Maria Viscontiego; następcą był jego najstarszy syn Galeazzo Mario S. (1444-76); uważany za despotę, rozpustnika i dziwaka był jednak zręcznym władcą, rozwijał rolnictwo, budował kanały irygacyjne i żeglowne, wprowadził uprawę ryżu, wspomagał handel oraz rzemiosło (zwł. tkactwo jedwabiu i wełny), był patronem ( interia )
GRENADY EMIRAT niezależne księstwo muzułmańskie, utworzone 103 przez berberyjski ród Zirydów po upadku kalifatu kordobańskiego; od 1090 podlegał dynastii Almorawidów, od 1149 - Almohadów, od 1232 - rządzony przez miejscową dyn. Nasrydów, za której panowania e.G. stał się ważnym ośr. gosp. (eksport zboża, owoców, jedwabiu); wielokrotnie uzależniany od królestwa Kastylii i Aragonii; zdobycie 1492 Grenady przez Hiszpanów przyniosło kres panowania Maurów w Hiszpanii.
LUKKA , Lucca Lukka, stare miasto miasto w środk. Włoszech, u podnóża masywu Monte Serra, region Toskanii; 90 tys. mieszk. (2001); rozwinięty przem. włókienniczy, nadto chemiczny, maszynowy, materiałów bud., papierniczy, tytoniowy, spożywczy; ważny węzeł kolejowy i drogowy; ośr. turystyczny, uzdrowisko z gorącymi źródłami siarkowymi; w staroż. kolonia rzymska; 56 p.n.e. miejsce odnowienia I triumwiratu pomiędzy Pompejuszem, Krassusem i Cezarem; VI-VIII w. n.e. jedna ze stolic Longobardów; następnie w rękach Toskanii; od 1119 wolne miasto; XIII-XV w. ważny ośrodek wyrobu sukna i jedwabiu oraz handlu; 1799 zajęta przez Francuzów; 1805-14 stolica nowo utworzonego księstwa L.; 1847 włączona do Toskanii; 1860 do zjednoczonych Włoch; zachowane ruiny rzymskiego amfiteatru z II w., katedra S. Martino z VI w., liczne kościoły z XII/XIV w., renesansowe pałace; muzeum.
SFORZA bogata rodzina chłopska z okolic Rawenny o nazwisku Attendolo, potem jako nazwisko rodowe przyjęli przydomek Sforza ("siła"), którego używał siłacz i kondotier Muzio Attendolo (1369-1424); jego syn (z nieprawego łoża) Francesco S., również kondotier, został 1450 księciem Mediolanu poprzez małżeństwo z córką księcia Filippo Maria Viscontiego; następcą był jego najstarszy syn Galeazzo Mario S. (1444-76); uważany za despotę, rozpustnika i dziwaka był jednak zręcznym władcą, rozwijał rolnictwo, budował kanały irygacyjne i żeglowne, wprowadził uprawę ryżu, wspomagał handel oraz rzemiosło (zwł. tkactwo jedwabiu i wełny), był patronem ( interia )
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz