JEDWAB jak skrzydła motyla

JEDWAB jak skrzydła motyla
JEDWAB jak skrzydła motyla, lekki, mieniący się przestrzennymi barwami

Zaproszenie do odwiedzin


Zapraszamy serdecznie do stałego odwiedzania nas.

Zapraszamy na naszą stronę firmową CENTRUM JEDWABIU
Znajdziecie tam bogatą ofertą wyrobów z prawdziwego jedwabiu. Największy jest wybór tkanin jedwabnych.

Czym jest jedwab ?

Jedwab jest niezwykle cienkim i delikatnym włóknem białkowym wytwarzanym przez jedwabniki do budowy kokonu. 
Jedwabniki wykorzystują jedwab w kokonie do ochrony swojego delikatnego ciała, my wykorzystujemy jedwab do ochrony naszego trochę większego ciała . Trzeba przyznać , że jedwab jest najlepszym produktem naturalnej biotechnologii .  Posiada wszelkie zalety włókna , jakich nawet byśmy sami nie wymyślili . Jest ciepły w dotyku , gdy jest chłodno i jest przewiewny , gdy jest zbyt ciepło . Chłonie wilgoć szybciej niż bawełna i szybciej wysycha , a jednocześnie zachowuje pewien poziom wilgoci potrzebny naszej skórze . Zapalony - spopiela się , nie przywierając do skóry jak włókna sztuczne . Jedwab to również potoczna nazwa tkanin produkowanych z przędzy uzyskiwanej z tego włókna . Tkaniny jedwabne są niezwykle przyjemne w dotyku . Charakteryzuje je gładkość , miękkość i delikatność . Najczęściej są cienkie i lekkie , często z połyskiem . Jest to włókno tak naturalne dla naszego ciała , że z niego jeszcze stosunkowo niedawno produkowano nici chirurgiczne oraz opatrunki ran oparzeniowych . 


Jedwab jest marzeniem naszego ciała.

Poznano proces produkcji naturalnego jedwabiu


Określono sposób, w jaki pająki i jedwabniki kontrolują rozpuszczalność, stężenie i strukturę białek w gruczołach produkujących przędzę - informuje "Nature". Wyniki badań pozwolą udoskonalić procesy produkcji jedwabiu w warunkach laboratoryjnych. Wyjątkowo mocne nici mogą posłużyć do produkcji ubrań ochronnych, sportowego sprzętu, a nawet podczas rekonstrukcji kości. Jedwab to najbardziej wytrzymałe naturalne włókno znane ludziom. Proces produkcji syntetycznego jedwabiu nie pozwalał jednak odtworzyć tej najważniejszej właściwości naturalnego włókna. Efektów nie dawały np. próby oczyszczania jedwabiu, polegające na jego proszkowaniu. Badania naturalnego procesu produkcji nici prowadził prof. David Kaplan z Tufts University w Massachusetts oraz Hyoung-Joon ... 

Tiul


Tiul, cienka, bawełniana lub jedwabna tkanina plecionkowa (albo dzianina) o prostokątnych lub sześciokątnych oczkach. Zwykle jednobarwna, niekiedy tkana wzorzyście. ( onet ) TIUL delikatna ażurowa tkanina bawełniana lub jedwabna, obecnie także z włókien syntetycznych, o sześciobocznych, drobnych oczkach; produkowana od XVII w. we franc. m. Tulle; stosowana dawniej gł. jako tło do haftów i koronek; od XIX w. także jako materiał na suknie, firanki, welony, woalki, szale. ( interia )

Słuckie pasy, kontuszowe pasy polskie.


Słuckie pasy, kontuszowe pasy polskie, tkane pasy jedwabne lub lite, noszone w Polsce do kontusza od XVII w. Cechę charakterystyczną słuckich pasów stanowiło kilka wątków tworzących na obu stronach odmienne wzory (2 lub 4), co umożliwiało obustronne ich używanie. Początkowo sprowadzane ze Wschodu, od XVIII w. wytwarzane były w manufakturach krajowych zwanych persjarniami - najsłynniejszą założył M. Radziwiłł w 1750 w Słucku (stąd nazwa słuckie pasy). Produkowano je też w: Grodnie, Sokołowie, Korcu, Krakowie, Gdańsku.

Serycyna


Serycyna, klej jedwabny, białko zlepiające włókna fibroinowe jedwabiu naturalnego. Zawiera reszty seryny, glicyny i kwasu asparaginowego. ( onet ) SERYCYNA , klej jedwabny białko zaliczane do skleroprotein; łączy włókna fibroinowe jedwabiu naturalnego. SKLEROPROTEINY , skleroproteidy, albuminoidy białka proste zwierząt o strukturze włókienkowej; trudno rozpuszczalne; mało wrażliwe na działanie enzymów proteolitycznych przewodu pokarmowego; są gł. składnikami szkieletu, paznokci, rogów, pancerzy oraz tkanki łącznej; m.in. kolagen, keratyna, fibrynogen, gorgonina, fibroina. ( interia )

Sari


Sari, ubiór noszony przez kobiety głównie w Indiach, a także m.in. w Pakistanie, ? Sri Lance i Indonezji, składający się z długiego (ok. 6 i więcej m) pasa materiału, drapowanego w talii, przerzuconego przez ramię i zakładanego na głowę. Bawełniane lub jedwabne, może być upinane na kilka sposobów, zależnie od okoliczności i pozycji kobiety.

Ryps


Ryps, tkanina o gęstym splocie tworzącym powierzchnię prążkowaną. Charakteryzuje się dużą trwałością. Wyrabiana z jedwabiu, wełny lub bawełny. W XVIII w. szyto z niej spodnie. Od XIX w. ryps używany jest do produkcji odzieży i obić tapicerskich. Ryps - gładka, cienka tkanina jedwabna, wełniana, pólwełniana, bawełniana, rzadko lniana, o splocie rypsowym dającym efekt prążków, barwiona. Prążki biegnące wzdłuż dają ryps wątkowy, wszerz - osnowowy, a skośnie - osnowowo - wątkowy.

Markizeta


Markizeta, cienka, przezroczysta tkanina bawełniana, niekiedy jedwabna lub wełniana, wykonana z silnie skręconej przędzy. Stosuje się na firanki, zasłony, sukienki itp.

Przędza jedwabna


Przędza jedwabna (np. greża, organzyna, muślin, krepa, ondula)

Popelina


Popelina, tkanina wełniana, bawełniana, półjedwabna lub z włókien sztucznych, o splocie płóciennym, w cienkie, poprzeczne prążki, stosowana w krawiectwie lekkim. ( onet ) POPELINA tkanina bawełniana, jedwabna lub wełniana, o splocie płóciennym z większą gęstością nitek w osnowie niż w wątku i dlatego z bardzo drobnymi poprzecznymi prążkami. ( interia )

Plecionka


PLECIONKA - sznur wędkarski, dawniej stosowany powszechnie zamiast żyłki, zrobiony z konopi, jedwabiu lub włosia.

Struktura molekularna naturalnego jedwabiu


Pauling Linus Carl (1901-1994), chemik i fizyk amerykański, profesor (1931-1963) w California Institute of Technology (Pasadena), dyrektor Gates and Crellin Laboratories of Chemistry (1936-1958), profesor w University of California w Santa Barbara (1967-1969), w Stanford University (od 1974) oraz członek Center for the Study of Democratic Institutions (Santa Barbara), prezes (od 1949) Amerykańskiego Towarzystwa Chemicznego. Członek PAN (1967), AU. Liczne prace poświęcone chemii kwantowej W latach 50. wyjaśnił strukturę molekularną naturalnego jedwabiu.

Jedwabniki robią kolagen


Jedwab - jedna z najdelikatniejszych tkanin -  produkowany jest przez jedwabniki. Owady te, gdy osiągną ostatnie stadium larwalne, tkają sobie obfity kokon z cienkiej jedwabnej nici. Ich hodowla jest na tyle łatwa, że można prowadzić ją na przemysłową skalę, uzyskując setki ton jedwabiu rocznie. Dlatego właśnie zrodził się pomysł, by wykorzystać pracowite jedwabniki do innych celów. Niedawno opracowano skuteczną metodę wprowadzania obcych genów do genu kodującego białka jedwabiu. Korzystając z tej metody, japońscy naukowcy zmusili jedwabniki do produkcji doskonałej jakości ludzkiego kolagenu. Wyniki ich pracy opublikował na swoich stronach internetowych miesięcznik Nature Biotechnology. Kolagen jest naturalną substancją wiążącą komórki, a więc nadającą tkankom spójność i elastyczność. Z tego względu szeroko stosuje się go w farmakologii, kosmetyce i chirurgii plastycznej, jak również w tak odległych dziedzinach jak eksperymentalna hodowla tkanek czy płyny do płukania tkanin. Obecnie głównym przemysłowym źródłem kolagenu jest bydlęca skóra. Jednak nie jest to całkiem bezpieczne źródło, jako że występuje możliwość obecności w nim potencjalnie chorobotwórczych lub alergizujących zanieczyszczeń. Metody oczyszczania nie są doskonałe, dlatego też od lat poszukuje się metody, która umożliwiłaby masową produkcję bezpiecznego kolagenu. Japońscy badacze wprowadzili do jaj jedwabników nieco zmodyfikowany gen ludzkiego kolagenu. Modyfikacja była konieczna, ponieważ okazało się, że jedna ze składowych ? tak zwany propeptyd C ? drastycznie zmniejsza ekspresję przeniesionych sekwencji DNA. Aby upewnić się, że gen ludzkiego kolagenu został wprowadzony we właściwe miejsce i jest aktywny, badacze wprowadzili również gen powodujący czerwoną fluorescencję. Gdy larwy wytworzyły kokony, zebrano je i metodą separacji w żelu całkowicie oddzielono białka jedwabiu od białek kolagenu. Autorzy obliczyli, że z hodowli takich transgenicznych jedwabników, założonej na powierzchni 300 metrów kwadratowych, da się uzyskać nawet 5 kilogramów czystego kolagenu rocznie.

RESERVED


Kolekcja "Gosia Baczyńska for RESERVED" inspirowana jest latami 20. i 30. ubiegłego wieku, stylem Art Déco i minimalizmem tamtej estetyki. Oddaje klimat wieczornych uniesień, karnawałowych szaleństw, eleganckich i perwersyjnych przyjęć paryskiej bohemy. Demonstruje kobietę pewną siebie, swojego uroku, swojej władzy. Gosia Baczyńska zaprojektowała 40 takich modeli, które dostępne będą w sprzedaży oraz 15 dodatkowych, które podziwiać będzie można podczas pokazu już w połowie września. Artystka wybrała materiały niespotykane dotąd pod marką RESERVED. Mowa m.in. o jedwabnych muślinach oraz o takich dodatkach jak guziki z kryształków Swarovskiego.

PROTETYKA STOMATOLOGICZNA


ARTYKULACYJNY JEDWAB BAUSCHA. z progresywnym zabarwieniem 80? Artykulacyjny jedwab Bauscha jest naturalnym wysokiej jakości materiałem o takich samym właściwościach jak nasza kalka artykulacyjna z progresywnym zabarwieniem 200?. Jedwab jest całkowicie odporny na zerwanie i dzięki doskonałej elastyczności i niewielkiej grubości dopasowuje się optymalnie do wszystkich guzków i stoków. Odbicie wykonane jedwabiem jest niezwykle dokładne i dlatego zaleca się go przy precyzyjnych preparacjach. Jedwab naturalny zbudowany jest z włókienek białka, o rurkowej strukturze, posiada bardzo dużą pojemność gromadzenia barwnika. Dlatego też jedwab jest szczególnie zalecany do kontroli na modelu, ponieważ jeden pasek można użyć do dziesięciu razy i dzięki temu pracuje się oszczędnie.

Żorżeta


ŻORŻETA-tkanina o splocie płóciennym, z silnie skręconej przędzy krepowej z jedwabiu naturalnego, sztucznego lub z włókien syntetycznych ciągłych. Mało przezroczysta, o matowej powierzchni i pełnym, ziarnistym chwycie. Masa powierzchniowa wynosi 50-85 g/m2. Przeznaczona jest na sukienki, bluzki i wyroby galanteryjne. (Onet) 
ŻORŻETA przeźroczysta tkanina z wełny, bawełny lub jedwabiu, jednobarwna lub drukowana, o nieregularnie zmarszczonej powierzchni; przędza silnie skręcona o splocie płóciennym, w osnowie i wątku kolejno po 2 nitki ze skrętem Z i S.   ( interia )

Tafta


TAFTA-tkanina z jedwabiu naturalnego, obciążonego lub syntetycznego, o splocie płótna, często z dodatkiem nici błyszczącej lub metalowej, dającej efekt mieniącej się lub połyskującej przemiennie powierzchni. Może być o jednobarwnej lub barwnie tkanej powierzchni. Wyróżnia się:
taftę taye- w paski,
taftę travers- w poprzeczne prążki,
taftę quadrille- w drobną krateczkę,
taftę ecossaia- w kratę,
taftę  flaconne- w drobne wzorki,
taftę chifon- miękką, gładką.
 Masa powierzchniowa wynosi 130 g/m2. Stosowana na suknie i bluzki wieczorowe.
TAFTA bardzo gęsta, usztywniona tkanina jedwabna, szeleszcząca i połyskująca, często dwubarwnie.

Szyfon


SZYFON-jedwabna lub bawełniana tkanina, cienka, o splocie płóciennym, z przędzy czesankowej cieńszej w wątku niż w osnowie. Gęsta, lekko sztywna, prześwitująca, przeznaczona na bluzki, rzadziej sukienki, i na galanterię odzieżową damską. ( onet )
SZYFON cienka, przewiewna tkanina bawełniana lub jedwabna, używana do wyrobu bielizny. ( interia )

Milanówek



Jedwab Polski Sp. z o.o.
 Historia >> Jedwab Polski Sp. z o.o. jest producentem markowej galanterii z 100% jedwabiu naturalnego najwyższej jakości. Unikatowe kolekcje ręcznie malowanych jedwabnych apaszek, szali, kuponów sukienkowych zdobywają uznanie i podziw polskich oraz zagranicznych klientów od kilkudziesięciu lat. Oryginalne wzory tworzone przez artystów plastyków, bajkowa kolorystyka - stonowana i ekstrawagancka podkreślają elegancję, piękno i niepowtarzalny styl każdej kobiety. "Milanówek" to także żakardowe kolekcje jedwabnych krawatów dla panów oraz kolekcje zimowych szali męskich i damskich, a od 1999 roku kolekcje bluzek i sweterków z dzianiny jedwabnej. 

Wiskoza


Wiskoza, roztwór przędzalniczy zawierający celulozoksantogenian sodu rozpuszczony w ługu sodowym. Wiskozę otrzymuje się z drzewnych mas celulozowych, które poddawane są działaniu ługu sodowego, a następnie siarczku węgla(IV). Wiskozę przetłacza się przez małe otworki dysz przędzalniczych i poddaje kąpieli chemicznej. Otrzymane włókna zazwyczaj posiadają właściwości bawełny i są stosowane m.in. do wytwarzania sztucznego jedwabiu (jedwab wiskozowy).

Jedwab wiskozowy.


Jedwab wiskozowy, produkt przetłaczania wiskozy przez dyszę przędzalniczą i następnie koagulacji strug wiskozy w roztworze zawierającym kwas siarkowy H2SO4, siarczan cynku ZnSO4 i siarczan sodu Na2SO4, której towarzyszy regeneracja celulozy. Produktami ubocznymi produkcji jedwabiu wiskozowego są siarczany, dwusiarczek węgla, siarkowodór. Jedwab wiskozowy wykazuje dużą sorpcję wilgoci, brak termoplastyczności, stosunkowo małą sprężystość.

Chantilly


Chantilly, miejscowość w północnej Francji, na północ od Paryża, nad rzeką Nonette (dopływ Oise), w regionie Pikardia. 25 tysiecy mieszkańców (1995). Od XVIII w. słynie z produkcji koronek klockowych, wykonywanych z nici jedwabnych. Najbardziej znane były koronki czarne, grube, robione na tiulowym tle, z sześciobocznymi oczkami.

Altembas, złotogłów


Altembas, złotogłów (z tureckiego ałtyn basz - złota głowa), ciężka tkanina jedwabna, jedno- lub wielobarwna, przetykana nicią złotą (lub srebrną - wtedy jest to tzw. srebrnogłów), odmiana brokatu. Produkowana od XV w., głównie we Włoszech, na drogie ubiory świeckie i szaty liturgiczne. W Polsce wyrób altembasu zainicjował S. Koniecpolski, zakładając 1643 manufakturę w Brodach na Ukrainie. ZŁOTOGŁÓW , altembas lita jedwabna tkanina o tworzącym wzór wątku z metalowej złotej nici; używany w XVI-XVIII w. na bogate stroje, szaty liturgiczne, do dekoracji wnętrz; w Polsce wyrabiany od XVII w.; analogiczna tkanina z wątkiem z nici srebrnej zw. jest srebrnogłowiem; z wyrobu tych tkanin słynęła Florencja w XVI i XVII w.
LITE TKANINY tkaniny zazwyczaj jedwabne z wątkiem z nicią złotą (złotolite) lub srebrną (srebrnolite), gładkie lub wzorzyste, mieniące się kolorem osnowy; do XVIII w. zw. złotogłowiem lub srebrnogłowiem; pochodzenia wsch., rozpowszechniły się w Europie XV-XVIII w.; stosowane na ubiory i obicia ścian. ( interia )

Brokat


Brokat, ogólne określenie jednostronnej, grubej i ciężkiej, jedwabnej lub półjedwabnej tkaniny wzorzystej, tkanej różnymi splotami, do której w tle lub wzorze została wprowadzona złota lub srebrna nić. Znany w Persji w pierwszych wiekach n.e., w Europie produkowany od XIV w. Do Polski sprowadzany od XVI w., a produkowany od XVII w. Używany na kosztowne ubiory świeckie i szaty liturgiczne. Odmianą brokatu jest altembas. 
BROKAT wzorzysta tkanina jedwabna lub półjedwabna, o dowolnych splotach i fakturze, do której wątków wprowadzono nici metalowe, złote lub srebrne; używany dawniej na ubiory i obicia mebli. KAABA , Al Kaaba część Wielkiego Meczetu w Mekce; monumentalny relikwiarz, w którego wsch. narożniku znajduje się największa świętość islamu: al-Hadżar al-Aswad, czyli Czarny Kamień; z zewnątrz K. okrywa haftowana zasłona z czarnego brokatu (kiswa) zmieniana co roku; K. jest celem pielgrzymek wiernych (hadżdż), którzy obchodzą Kaabę 7 razy i całują Czarny Kamień; dziedziniec, na którym znajduje się K., otoczony jest murem z 19 bramami i 7 minaretami; data powstania K. jest nieznana; wg starej legendy arabskiej miał ją zbudować Adam 200 lat po wygnaniu z raju; po potopie K. odbudowali Abraham i Izmael, a Czarny Kamień miał przynieść archanioł Gabriel; 400 lat przed Mahometem, w III w. n.e., K. była miejscem czczonym przez plemiona arabskie; ku K. zwraca twarz muzułmanin podczas odmawianej pięciokrotnie w ciągu dnia modlitwy. ( interia )

Obi


Obi, pas do kimona, początkowo zwykły, cienki skrawek materiału, zwykle jednobarwny lub w paski, wiązany wokół bioder, noszony zarówno przez mężczyzn, jak i przez kobiety. Szczególny rozkwit formy przeżyło obi w okresie Edo (1600-1868). Szyto je ze szlachetnych tkanin, głównie z naturalnego jedwabiu, pojawiły się też obi bardzo szerokie, haftowane i wyszywane brokatem. Męskie obi niewiele zmieniły swoją formę, pozostały wąskie i kolorystycznie stonowane. Obecnie obi prezentują całą gamę stylów, kolorów i sposobów wykonania, zależnie od okazji i od rodzaju kimona. W Japonii ten element stroju jest często ważniejszy od samego kimona.

Cotelé


Cotelé, lekka tkanina jedwabna, bawełniana lub półwełniana, tkana w podłużne prążki, stosowana na suknie. (onet ).
COTELÉ (franc.) lekka tkanina jedwabna, bawełniana lub półwełniana, tkana w podłużne prążki; używana głównie na sukienki. (interia )

Szarmeza-Charmeuse


Charmeuse, szarmeza, bardzo miękka jedwabna tkanina, stosowana na suknie, lub dzianina, stosowana na bieliznę.
Szarmeza, we włókiennictwie:  cienka, miękka tkanina jedwabna stosowana do szycia sukien balowych;

Jedwabny szlak


Jedwabny szlak - dawna droga handlowa łącząca Chiny z Europą i Bliskim Wschodem. Szlak miał długość ok. 12 tys. km i był wykorzystywany od III wieku p.n.e. do XVII wieku n.e. na skutek odkrycia drogi morskiej do Chin (ok 1650r.). Znaczenie szlaku zmalało w VI wieku n.e., kiedy to częściowo utracił znaczenie ze względu na napływ ludów tureckich do Azji Środkowej. Jedwabny szlak prowadził z Xi'an, dawnej stolicy Chin, przez dolinę rzeki Tarym, wzdłuż północnego skraju pustyni Takla Makan, Samarkandę, Bucharę i Taszkent do Morza Kaspijskiego, następnie przez Turcję do Morza Czarnego. Istniała też tzw. droga południowa ? przez południowy skraj pustyni Takla Makan, Pamir, Baktrię, Indie i Syrię. Często uważano, że jedwabny szlak jest darem bogów. 

Handlowe nazwy tkanin jedwabnych

brokat - ciężka tkanina - o wypukłym wzorze - najcześciej jedwabna i przetykana nicią złotą lub srebrną 
bureta - tkanina z wyczeski jedwabnej (odpadowej przędzy z jedwabiu naturalnego) 
faille - gruba tkanina jedwabna poprzecznie prążkowana
floret fular - cienka, charakteryzująca się szczególną miękkością tkanina o splocie płóciennym, skośnym lub atłasowym używana głównie na krawaty i chustki 
glace - mieniąca się tkanina jedwabna, w której wątek i osnowa są różnokolorowe 
iluzja - delikatna, przezroczysta tkanina jedwabna 
kanaus - perska tkanina jedwabna 
krepa - pomarszczona, matowa tkanina (najczęściej jedwabna) z silnie skręconej przędzy 
lama - gładka, przetykana nitkami metalowymi tkanina, najczęściej jedwabna 
lampas - chińska tkanina jedwabna 
lewantyna - tkanina jedwabna o splocie skośnym 
liberty - jedwabny atłas o silnym połysku
mora - tkanina, najczęściej jedwabna, o falisto mieniącym się deseniu 
muślin - lekka tkanina jedwabna wykonana bardzo luźno w splocie płóciennym 
panora - tkanina jedwabna 
pika - gęsta, prążkowana tkanina jedwabna 
pongé - bardzo lekka tkanina jedwabna o splocie płóciennym 
prunela - cienka, mocna tkanina jedwabna o splocie atłasowym 
sparking - błyszcząca tkanina z jedwabiu połączonego ze sztucznym włóknem 
szarmeza - bardzo cienka, miękka tkanina jedwabna 
tafta - bardzo gęsta, sztywna, szeleszcząca i połyskująca tkanina jedwabna
 trykotyna - gruba, miękka tkanina jedwabna

Obciążanie tkanin.


Obciążanie tkanin, proces wykańczania tkanin jedwabnych mający na celu zwiększenie ich ciężaru i objętości włókna. Obciążanie tkanin polega na nasycaniu ich roztworem soli metali, np. żelaza, chromu, cyny, cynku.

Fibroina


Fibroina, substancja białkowa wydzielana przez gąsienice jedwabnika morwowego będąca podstawowym składnikiem jedwabiu naturalnego.

Jedwabnik morwowy.


Jedwabnik morwowy, prządka jedwabnik (Bombyx mori), motyl zaliczany do rodziny prządkowatych, pierwotnie zamieszkujący rejony wschodniej Azji. Gąsienice tego gatunku przed przepoczwarczeniem formują duże kokony, utworzone z pojedynczej nici, której długość dochodzi nawet do 1500 m. Nić ma kolor biały, żółty lub niebieskawy w zależności od rasy jedwabnika. Osobniki dorosłe są owłosione, ubarwione jasnobeżowo. Rozpiętość skrzydeł jedwabnika morwowego dochodzi do 4 cm. Dla uzyskania jedwabiu hodowany w Chinach już 2600 lat p.n.e., w Europie hodowla jedwabnika morwowego datuje się od V w., głównie w Hiszpanii, Francji i Włoszech.
Jedwabnik morwowy, prządka jedwabnik (Bombyx mori) - gatunek motyla z rodziny prządkowatych Bombycidae. Ma ciało silnie owłosione, brudnobiałe. Rozpiętość jego skrzydeł wynosi ok 40 mm. Czułki u obu płci są podwójnie grzebieniaste. Jedna samica składa ponad 500 jaj średnicy 1,5 mm. Wylęgają się z nich gąsienice zaopatrzone na końcu ciała w róg. Są one początkowo brunatne później żółtawe i białawe z rysunkiem barwy ochry. Odżywiają się tylko liśćmi morw (monofag). Osiągają długość 8 cm. Po czterech linieniach wytwarzają kokony, w których przepoczwarczają się. Barwa kokonu, w zależności od rasy motyla, bywa żółta, seledynowa lub biała. Jest on utworzony z jednej nici długości od 300 m do 1,5 km (notowano jednak nici długości 4 km!) - poczwarka ma długośc zaledwie 35 mm. Po dwóch lub trzech tygoniach z poczwarki wychodzi postac dorosła. Jedwabnik morwowy pochodzi z Azji wschodniej, a umiejętność wykorzystywania oprzędów do produkcji jedwabiu posiedli Chińczycy juz 2600 lat p.n.e. Bardzo długo trwał zakaz wywozu jedwabnika z Chin. udało sie to dopiero w V. w. do Turcji i od tego momentu jego hodowla zaczęłą sie rozprzestrzenioać w różnych rejonach Europy., szczególnie we Francji, Hiszopani oraz Włoszech. Legenda mówi, że jajeczka ukryte w peruce wywiozła chińska księżniczka mająca poślubić indyjskiego księcia. 
Jedwab naturalny - włókno otzrymywane z oprzedów jedwabnika morwowego i innych gatunków prządkowatych, poddane specjalnej chemicznej obróbce. Jedwabnictwo - "produkcja" kokonów jedwabnika morwowego jako materiału do wyrobu jedwabiu naturalnego oraz "produkcja" greny, czyli jaj niezbednych do hodowli jedwabnika. Zapoczątkowane w indiach przed 8000 lat, rozwinięte zostało na sklę przemysłową w Chinach. Współczesny, wykorzystywany w jedwabnictwie motyl zdecydowanie różni się - dzięki długotrwałej hodowli selekcyjnej - od "dzikiego" protoplasty: osiąga większe rozmiary oraz jest niezdolny do lotu. Nie wiadomo jednak dokładnie jak wyglądała forma wyjściowa. Można jednak przypuszczać, - ponieważ współcześnie zdarzają się okazy ciemniej ubarwione - że rozjaśnienie barwy jest wynikiem domestyfikacji. Nie jest wykjluczone, że pierwotna forma jest identyczna z dzisiejszym gatunkiem Theophila mandarina. Wychodzący motyl przerywa nić kokonu, musi byc uśmiercony w oprzędzie jeszcze przed zakończeniem rozwoju. W celu otrzymania greny wybiera sie największe i najcięższe kokony. Jedwabniki zabija się zanurzając kokony we wrzątku, wtedy też rozpuszcza się serycyna (substancja sklejająca nić oprzędu). Następnie przystepuje się do rozwinięcia kokonu. Jakość jedwabiu ocenia się na podstawie ciężaru 450 m przędzy. Jedwab naturalny pozyskuje się także z hodowli innych gatunków, np. jedwabnika dębowego chińskiego Atheranea pernyi, zw. równiez tussorem. Jest to przedstawiciel rodziny pawicowatych Saturniidae. Rozpietość jego skrzydeł wynosi 140 mm, barwy brązowożółtej. na skrzydłach występują okrągłe, pozbawione łusek okienka. Gąsienice żerują nam.in na dębach. Występuje od Amuru po południowe Chiny. Zielone gąsienice tego gatunku mają czerwone brodawki. Formują one ogromne kokony. Hodowle prowadzone są w Chinach i krajach b. ZSRR. W Japonii występuje również wykorzystywany w jedwabnictwie bardzo podobny jedwabnik Anthrea yamamai. Zielonożółtawe gąsienice żerują na lisciach dębowych i kasztanów. Ze względu na hodowany gatunek jedwab pochodzący od jedwabnika morwowego zwany jest jedwabiem naturalnym szlachetnym a np. od tussora - jedwabiem naturalnym tussowym. ( onet ) JEDWABNIK MORWOWY (Bombyx mori) południowoazjatycki motyl nocny hodowany od ok. VI tysiąclecia p.n.e. gł. w Chinach i Indiach, ze względu na jedwabne włókno; nie występuje obecnie w stanie dzikim. ( interia )

Jedwabnik dębowy


Jedwabnik dębowy, jedwabnik chiński, tussor (Atheraea pernyi), motyl zaliczany do rodziny pawicowatych, występujący na obszarze Chin. Osiąga rozpiętość skrzydeł do 140 mm, ubarwienie żółtobrązowe. Gąsienice jedwabnika dębowego wytwarzają duże kokony ubarwione brązowo. Jedwabnik dębowy jest hodowany głównie w Chinach dla produkcji cennego jedwabiu. ( onet ) JEDWABNIK DĘBOWY nazwa kilku gat. motyli nocnych hodowanych w płd. Azji i Japonii ze względu na jedwabne włókno oprzędu gąsienic (zw. tussah); w Europie prowadzono próby ich aklimatyzacji.  TUSSOR CHIŃSKI  ( interia )

Jedwab sztuczny


Jedwab sztuczny, ciągłe włókno sztuczne, z którego wyroby są podobne do wyrobów z jedwabiu naturalnego. Rozróżnia się jedwabie sztuczne: wiskozowe, octanowe, miedziowe, poliamidowe, poliestrowe i inne.

Greża


Greża, przędza jedwabna otrzymywana przy rozwijaniu jednocześnie 3-20 kokonów, sklejona serycyną, nie skręcona, przeznaczona do tworzenia przędzy pozostałych grup.

Granadyna


Grenadyna, silnie skręcona przędza jedwabna otrzymywana przez połączenie dwóch lub więcej nitek greży skręconych w kierunku odwrotnym niż nić pojedyncza. ( onet ) GRENADYNA nitkowana przędza jedwabna, silnie skręcona. ( interia )

Gofra


Gofra, tkanina jedwabna, półjedwabna lub bawełniana, o splocie płóciennym, rypsowym lub atłasowym z wytłaczanymi (gofrowanymi) wzorami, np. kora.

Glacé


Glacé, tkanina z jedwabiu naturalnego lub jedwabiu sztucznego, o różnobarwnej osnowie i wątku, stosowana na podszewki. ( one ) tkanina jedwabna, w której osnowa i wątek są różnej barwy; mieni się obu barwami (interia) 

Gaza


Gaza, przezroczysta tkanina wykonana z cienkiej, silnie skręconej przędzy bawełnianej, jedwabnej lub z włókien sztucznych. Gaza używana jest na firanki, zasłony, suknie itp., w celach technicznych, np. w młynarstwie do przesiewania produktów. Gaza wyjałowiona stosowana jest na środki opatrunkowe, np. bandaże. ( onet ) GAZA (inne 2) cienka, przezroczysta tkanina z bawełny, jedwabiu lub włókien sztucznych, specjalnie tkana, z krzyżującymi się po dwie lub więcej nitkami osnowy; używana na firanki i zasłony; także w młynarstwie (przy znormalizowanej wielkości oczek zw. otworami siejącymi) do przesiewania produktów przemiału zboża. ( interia )

Fular


Fular, cienka jedwabna tkanina, o splocie skośnym lub atłasowym. Ze względu na dużą miękkość fular stosowany jest na bieliznę, sukienki, szaliki itp.

Kordonek


Fryzon, zewnętrzna nierozwijalna warstwa włókien jedwabnych zdejmowana z kokonu po zaparzeniu, surowiec do wyrobu kordonków.

Fibroina


Fibroina, substancja białkowa wydzielana przez gąsienice jedwabnika morwowego będąca podstawowym składnikiem jedwabiu naturalnego.

Handlowe nazwy przędz i nici jedwabnych


greża - jedwab naturalny w stanie surowym
grenadyna - silnie skręcona przędza jedwabna
filozela - nić jedwabna nieskręcana
 kordonek - skręcona nitka jedwabna (lub bawełniana)
mulina - wielobarwna przędza do haftowania
ondula - jedwabna przędza wątkowa
organzyna - jedwabna przędza przeznaczona na osnowę
szapa - czesankowa przędza jedwabna
trama - luźno skręcona z kilku nitek greży przędza jedwabna

Tak się to zaczyna.


1. Hodowla jedwabników Nić jedwabną uzyskuje się z kokonów, które wytwarzają gąsienice pewnych motyli, przez kilkanaście dni przed przepoczwarzeniem się w dorosłego owada. Z jednego kokonu otrzymuje się nić o grubości kilku-kilkunastu mikronów a której długość dochodzi do kilkuset metrów. Aby wytworzyć kokon, gąsienica o długości około 7-8 cm, ważąca 5g, musi wykonać około 40 tysięcy obrotów, przy czym traci ona na wadze ok 30%. Jedwabniki żyja wyłącznie w hodowli - obecnie nie występują w stanie wolnym. Co więcej, motyle dorosłe nie potrafia latać. Opieka nad gąsienicami jedwabnika jest niezwykle skomplikowana. Ważna jest temperatura, pory karmienia w okresie pomiędzy wylęgiem gąsienic, a wysnuciem kokona (ok. miesiąca) - należy je wtedy karmić dniem i nocą...

Brokatela


Brokatela, ciężka, półjedwabna, wielowątkowa i wieloosnowowa tkanina wzorzysta, z lekko reliefowym błyszczącym wzorem tkanym splotem atłasowym na adamaszkowym tle. Używana na szaty liturgiczne, reprezentacyjne ubiory świeckie i obicia mebli. Pochodzi z Persji, w Europie produkowana od XIV w., najpierw we Włoszech. Do Polski sprowadzana od XVI w., a produkowana od XVII w.

Atłas


Atłas, gładka tkanina, początkowo z jedwabiu, obecnie z różnych surowców, o jednej stronie błyszczącej, drugiej matowej, często wzorzysta, tkana tzw. splotem atłasowym. Używana do wyrobu kosztownych strojów i jako tkanina obiciowa. Znana w starożytności na Wschodzie, od VI w. używana w Bizancjum, skąd w XII w. przeszła do zachodniej Europy( w Europie wytwarzana od średniowiecza ). W Polsce wytwarzano atłas od XVII w., początkowo gł. w manufakturach w Brodach koło Lwowa i w Gdańsku. ( interia )

Adamaszek


Adamaszek, kosztowna tkanina dwustronna, z reguły jedwabna i jednobarwna, charakteryzująca się matowym wzorem na błyszczącym tle lub odwrotnie. Różnicę tonu między wzorem i tłem uzyskiwano poprzez odmienny sposób prowadzenia splotów tkackich, przez co wywoływano kontrast światła i cienia. Adamaszek wynaleziono w Chinach w II w. p.n.e., za pośrednictwem Arabów (nazwa od miasta Damaszek w Syrii), pojawił się w Europie, gdzie był produkowany od XII w. jako tkanina na wystawne ubiory, kościelne sprzęty oraz do obijania ścian i mebli.( onet ) jednobarwna tkanina lniana, bawełniana, jedwabna lub wełnopodobna o splocie atłasowym; wzór matowy na błyszczącym tle lub odwrotnie; pochodzi ze Wschodu (nazwa od m. Damaszek); w Europie wyrabiana od XIII w.; dawn. używana na ubiory oraz obicia ścian i mebli, ob. także w bieliźniarstwie na obrusy czy bieliznę pościelową. ( interia )

Jedwab w/g onetu i interii


Jedwab naturalny, włókno otrzymywane z kokonów jedwabnika morwowego (jedwab naturalny szlachetny) lub jedwabnika dębowego (jedwab naturalny tussowy), poddawane dalszej obróbce chemicznej. Surowe włókno jedwabiu naturalnego składa się z włókienek fibroinowych (fibroina) sklejonych serycyną. Jedwab naturalny odgotowany powstaje w wyniku całkowitego odklejenia greży, stosowany jest do wyrobu tkanin sukienkowych, bielizny, apaszek itp. Jedwab naturalny suplowany (półodklejony) służy do wyrobu tkanin meblowych itp. Jedwab naturalny surowy (włókna nie odklejone) służy do wyrobu tkanin technicznych, gazy do sit oraz tiulów. Obecnie trwają badania nad modyfikacją struktury chemicznej naturalnego jedwabiu. Łączy się jego cząsteczki z tlenkami polietylenu czy polipropylenu i z nylonem. W ten sposób naukowcy zamierzają osiągnąć materiał o wyjątkowej elastyczności, wytrzymałości i wodoodporności.
 JEDWAB NATURALNY włókno otrzymywane z oprzędów jedwabnika morwowego (j.n. szlachetny) lub dębowego (j.n. tussowy), poddawane obróbce chem.; włókna j.n. należą do najcieńszych włókien naturalnych o dużej wytrzymałości mechanicznej, elastyczne, łatwe do barwienia; stosowany do wyrobu tkanin bieliźnianych, chustek na głowę (jedwab odgotowany-odklejony), tkanin meblowych (jedwab suplowany-półodklejony), tkanin technicznych (jedwab surowy). Tkaniny jedwabne produkowano w Indiach (ok. 6 tys. lat p.n.e.), na skalę przemysłową w Chinach ok. 2700 p.n.e., w Japonii i Persji od IV w., od poł. VI w. w Biznacjum, skąd umiejętność ta przeniknęła do Grecji, Italii, Francji, Hiszpanii; od XVII w. była znana także w innych krajach Europy; wyrabiano tkaniny ubraniowe (adamaszek, atłas, aksamit, taftę, kitajkę) oraz kosztowne tkaniny dekoracyjne. J. używano też jako podłoża malarskiego (zwł. w Azji, np. batiki) i do haftów.

Apaszki , szale - czyli malowanie na jedwabiu


Wielu artystów proponuje wyjątkowe elementy ubioru . Najczęściej są to dodatki takie , jak chusty , szale , krawaty . Jedną z takich pracowni jest Pracownia Malcol Małgorzaty i Krzysztofa Puchalskich w Milanówku k/Warszawy . Wzory przedstawiają motywy kwiatowe , botaniczne , niekiedy zwierzęce . Kolorystyka jest stonowana , ale miła dla oka .  

Jedwab w dawnych Indiach.


Jedwabniki hodowano głównie w Bengalu i Asamie . Niektórzy badacze twierdzą , że jedwab znany był już w czasach wedyjskich  . Jest rzeczą niewątpliwą , że owady wytwarzające nić jedwabną żyły od początku w Indiach , ale produkcję tkanin jedwabnych przyjęto raczej od Chińczyków poprzez Birmę zapewne w drugiej połowie pierwszego tysiąclecia p.n.e. Najstarsze wiarygodne wzmianki o jedwabiu znajdujemy w pismach  buddyjskich i w ARTHASIASTRZE , gdzie jest on nazywany czinapatta  - " chińska tkanina " . W drugim wieku p.n.e. chiński podróżnik Czang Cien zanotował , że chiński jedwab importowano przez Indie do Baktrii . Oznaczałoby to , że nawet o owych czasach Hindusi jeszcze nie opanowali w pełni sztuki przędzenia i tkania delikatnych materiałów jedwabnych , w której później celowali . ( Arthur L. Basham - " INDIE "

Florans


FLORANS - materia jedwabna o pięknym połysku, kwiecista, stąd nazwa; wynaleziona i modna pod koniec XVIII wieku.  http://www.adalbert.pl/margaret_e_f.htm

Felpa


FELPA - tkanina jedwabna lub zmieszana z wełną, podobna do aksamitu, używana w XIX wieku do pokrywania męskich kapeluszy. Miała włos dłuższy niż aksamit, jedwabisty, przygładzony w jedną stronę. 

Malowanie na jedwabiu


chiny - W III w. p.n.e. pojawiło się malarstwo na jedwabiu (znaleziska w grobowcu w Czangsza);

Instrumenty muzyczne


GEK-KIN japoński instrument muzyczny z grupy chordofonów szarpanych; rodzaj gitary o płaskim, okrągłym rezonatorze i krótkiej szyjce o wysokich progach przebiegających wzdłuż szyjki; grający szarpie plektronem dwie jedwabne struny, trzecia zaś, dodatkowa struna naciągnięta wewnątrz rezonatora rezonuje, nadając instrumentowi charakterystyczną, jękliwą barwę dźwięku.
STRUNA źródło dźwięku w instrumentach strunowych (chordofonach); uzyskuje niezbędną do drgań elastyczność po napięciu między dwoma nieruchomymi punktami; s. są wykonywane z metalu (stal, mosiądz), skręconego jelita zwierzęcego, włosia, jedwabiu; mogą być owijane drutem aluminiowym, chromowym, srebrnym; pobudzenie do drgań następuje przez szarpnięcie ( interia )

Nici chirurgiczne.


NICI CHIRURGICZNE materiał używany do zszywania tkanek podczas operacji chirurgicznych; rozróżnia się nici jedwabne, lniane, z tworzyw sztucznych (są to tzw. nici niewchłanialne) oraz katgut, nić wchłanialna, zrobiona z jelit baranich.

Lustrowanie


LUSTROWANIE sposób nadawania połysku niciom jedwabnym lub metalowym, stosowany dawn. w tkactwie artystycznym; polegał na przepuszczaniu nici przez dwa miedziane walce; w Polsce XVIII w. lustrowano gotowe tkaniny lite, np. pasy kontuszowe.

Gorset


GORSET w strojach ludowych różnych regionów Polski (a także w innych krajach) wcięty kaftanik sukienny, aksamitny, jedwabny lub brokatowy, noszony na bluzkę, głęboko wycięty, sznurowany z przodu, często na dole wykończony półkolistymi zębami, z reguły bogato haftowany lub naszywany cekinami.

Tałes


TAŁES szal nakładany przez Żydów na głowę podczas modlitwy; wełniany, jedwabny lub bawełniany; chusta czarno-biała z czerwonymi pasami i frędzlami (cyces).

Gloria


GLORIA (włók.) jedwabna, półjedwabna lub bawełniana tkanina podszewkowa o splocie płóciennym, najczęściej koloru czarnego. ( interia )

Binda


BINDA dawna opaska kobieca na głowę, aksamitna lub jedwabna, dekoracja fryzury.

Woal


WOAL bardzo cienka tkanina, najczęściej lniana, także jedwabna i bawełniana; tkana splotem płóciennym; przeważnie jednobarwna; używana od XIX w. na szale, chustki, suknie i przewiązania damskich kapeluszy (wiązane pod brodą lub opadające na plecy).

Szapa


SZAPA , niem. Schappe przędza jedwabna o długim włóknie, uzyskiwana z odpadów kokonów, przydatna w produkcji nici.

Plaster, przylepiec.


PLASTER, PRZYLEPIEC taśma płócienna, jedwabna lub z tworzywa sztucznego, pokryta z jednej strony kleistą substancją, służącą do przytwierdzania opatrunków do skóry; odmianą p. są plastry lecznicze zawierające w masie plastrowej leki.

Krepdeszyna


KREPDESZYNA miękka, lekka tkanina jedwabna (krepa) o splocie płóciennym, z prążkami poprzecznymi słabo zarysowanymi. Charakterystyczne jest występowanie kolejno dwóch wątków z prawym i dwóch z lewym skrętem; bywa drukowana lub jednobarwna.

Szantung


SZANTUNG tkanina jedwabna na ubiory męskie i damskie; z charakterystycznymi zgrubieniami w wątku, ze specjalnej przędzy (półczesanej lub z kokonów podwójnych); nazwa od chińskiej prowincji Szantung.

Dakka


DAKKA , Dhaka, ang. Dacca Dakka stolica Bangladeszu; położona na Niz. Hindustańskiej, w delcie Gangesu-Brahmaputry; 3,8 mln mieszk. (1999), 9,3 mln w zespole miejskim (2004); gł. ośr. przem. kraju; przem. jutowy (siedziba Międzynar. Organizacji Juty), bawełniany, spoż., metalowy; gazociąg ze złóż Titas; najw. w kraju port rzeczny (przeładunki ok. 5 mln t rocznie); rzemiosło artystyczne (słynne muśliny, jedwab i wyroby jubilerskie);

Ondula


ONDULA 1. jedwabna przędza wątkowa, podwójnie nitkowana; 2. lekka wełniana tkanina sukienkowa, czesankowa, poprzecznie prążkowana. ( Interia )

Tapety


Jedwab na ścianie - fakty i mity o tapetach Od tysiącleci jedwab jest uznawany za symbol luksusu i elegancji. Przez blisko 2000 lat sposób jego produkcji był trzymany w tajemnicy przez Chiny, którym zawdzięczamy ten osobliwy materiał. W 550 roku jedwab został sprowadzony do Konstantynopola i cieszył się uznaniem możnych współczesnego świata. Wówczas tylko najbogatsi mogli pozwolić sobie na zakup tego cennego materiału. Te warte majątek włókno rozpowrzechnilo się w Europie dopiero w XVIII w, ale również wtedy dostępne było jedynie dla nielicznych. Na szczęście nic nie trwa wiecznie. Obecnie, dostęp do jedwabiu jest o wiele łatwiejszy, również przez wzgląd na cenę. Jedno się nie zmieniło: jedwab, jako tkanina nadal uznawany jest za korelat jakości i wyszukane...

Kokon


Stanowi ochronę przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi tj. temperatura, wilgoć oraz zawiera substancje odżywcze dla wylęgającego się zwierzęcia. 2) oprzęd stanowiący osłonę poczwarek u wielu gatunków owadów - np. jedwabnika.

Turystyka


silkyway
PETRODWOREC , Pietrodworiec, do 1944 Peterhof miasto w Rosji nad Zat. Fińską (29 km na zach. od Petersburga); 84 tys. mieszk. (1992); zał. 1714 przez Piotra I carska siedziba podmiejska (sam zaprojektował jej układ); rozbudowywana przez kolejnych carów; zniszczona 1944, pieczołowicie zrekonstruowana po wojnie, ob. muzeum; Pałac Wielki (1714-28), przebudowany w stylu późnego baroku (1747-52) przez W.W. Rastrellego dla carycy Elżbiety; wewnątrz sale pełne złoceń, kryształów, brązów, obite jedwabiem, gabinet Piotra Wielkiego wykładany dębową boazerią; w ogrodzie (21 ha) projektu J.B.A. le Blonda i B. Rastrellego, pełnym fontann, kaskad wodnych i rzeźb znajdują się: pałacyk Monplaisir (1714-25), pawilony Ermitaż (1721-24) i Marly (1721-24) oraz do 1944 Pałac Angielski, rezydencja ostatniego cara Mikołaja II; produkcja zegarków.

Kultura


KSIĄŻKA Książki i broszury wydane 1999 w Polsce, wg działów klasyfikacji UNESCO dokument zawierający tekst słowny utrwalony graficznie, w postaci zszytych arkuszy tworzących wolumen; w starożytności zapisywano teksty na tabliczkach glinianych, następnie wypalanych dla utrwalenia (Sumerowie, Asyryjczycy, Babilończycy); w Grecji i Rzymie posługiwano się woskowanymi tabliczkami drewnianymi; w Indiach sporządzano zapisy na liściach palmowych; ważnym etapem w rozwoju k. było wprowadzenie w Egipcie - później w Grecji i Rzymie - papirusu(najstarszy dochowany papirus pochodzi z V w. p.n.e. z Egiptu); k. przyjęła formę zwoju (10-15 m długości i 20-30 cm szerokości) nawiniętego na dwa drążki pergaminu, papirusu lub jedwabiu; w Chinach k. miała postać harmonijki z okładką przednią i tylną lub przyklejoną do pierwszej i ostatniej strony twardszą kartą papieru (typ k. w Chinach stosowany do dziś); od V w.n.e.

Meble


TAPISERIE , gobeliny barwne, jednostronne tkaniny dekoracyjne służące do ozdoby ścian, przedstawiające sceny biblijne, z życia świętych, mitologii, historii staroż., romansów rycerskich, krajobrazy z roślinami i zwierzętami (tzw. werdiury), motywy heraldyczne; wykonywane były na podstawie kartonów z projektami kompozycji, tworzyli je często znani malarze (np. Rafael, Rubens, Boucher); tkane na krośnie poziomym lub pionowym, splotem płóciennym, rzadziej rządkowym, z cienkiej wełny i jedwabiu, niekiedy z dodatkiem nici złotych lub srebrnych. T. znano już w staroż. Egipcie (od czasów XVII dyn.), Chinach (od 2. połowy II tysiąclecia p.n.e.), przed Kolumbem w Peru; w Europie tworzono je od XII w. w Niemczech i Francji; XIV-XVIII w. gł. ośrodkami wyrobu t. były: Paryż, Arras, Tournai, region Loary, Bruksela, Antwerpia, Brugia, Oudenaarde (Flandria), Florencja, Ferrara (od III tysiąclecia p.n.e.). W Polsce początkowo t. były sprowadzane z innych krajów (np. arrasy wawelskie), zw. je arrasami lub szpalerami; pierwsze manufaktury t. powstały w 2. połowie XVI w. w Gdańsku, Wrocławiu, Brzegu, Legnicy: największy rozwój produkcji t. nastąpił w Polsce w XVIII w., słynne były manufaktury w Białej Podlaskiej, Koreliczach, Nieświeżu, Bieździatce. Tkaniny wykonywane w technice t. używano też na obicia mebli, antependia i ornaty.

DOBRA SUBSTYTUCYJNE


DOBRA SUBSTYTUCYJNE rodzaj dóbr ekonomicznych, które mają podobne właściwości i dzięki temu mogą zaspokajać tę samą potrzebę, lecz najczęściej reprezentują niższą jakość, gorszy poziom techniczny itp.; za d.s. uważane są np. skaj zamiast skóry, płyty wiórowe zamiast drewna, sztuczne włókna zamiast wełny czy jedwabiu, tramwaj zamiast metra itp.

Jedwab w Islamie.


MUALLAKI zbiór siedmiu słynnych kasyd z epoki przedmuzułmańskiej lub współczesnej Mahometowi; stanowią plon konkursu poetyckiego zorganizowanego VI/VII w. w Ukaz k. Mekki; ich teksty wyhaftowane złotem na jedwabiu wiszą w Kaabie; nazwa z arab. mu'allaka = zawieszona.

Kobierzec


KOBIERZEC dywan, dekoracyjna tkanina jednostronna z puszystą okrywą włosową z wierzchniej strony, wyrabiana ręcznie na warsztatach tkackich lub maszynowo, z wełny lub jedwabiu (niekiedy z dodatkiem metalowych nici złotych lub srebrnych) na osnowie wełnianej, lnianej, bawełnianej lub jedwabnej; k. posiada bogatą kompozycję ornamentalną, różnokolorową (wzór powstaje przez wiązanie węzłów z kolorowej przędzy zgodnie z przygotowanym na kartonie projektem). Najsłynniejsze k. powstawały na terenie Azji Mniejszej (najstarszym ośrodkiem, od XII w., była Konya), Azji Środk. (tzw. afgany i buchary), Persji (najstarsze k. perskie pochodzą z końca XV w., rozkwit kobiernictwa trwał do 1. poł. XVIII w., najwybitniejsze ośrodki: Tebriz, Kaszan, Isfahan, Chorasan), Kaukazu (z wyrobu k. słynęło Erzurum i Van, z XVII w. pochodzą wysoko cenione ze względów artyst. k. z motywami walczących smoków lub feniksów), Indii (zwł. XV-XVII w., przedstawienia figuralne, w tym sceny z polowań), Chin (gł. XV-XVII w., ośrodki: Kansu, Pekin, Tiencin; motywy lotosu, wachlarza, bambusa, medaliony z symbolami oraz smoki; charakterystyczne były chińskie k. przeznaczone do osłaniania kolumn, o dostosowanej do tego kompozycji wzoru).

Welur


WELUR we włókiennictwie tkaniny wełniane zgrzebne, strzyżone, miękkie oraz aksamit; dawniej z jedwabiu, obecnie z różnych surowców.

Całkiem niedawno w Europie.


SZAPOKLAK (z franc. chapeau claque = kapelusz trzaskający) cylinder męski, sztywny, z czarnego jedwabiu, mający wewnątrz konstrukcję sprężynową umożliwiającą składanie go na płasko; używany na przełomie XIX i XX w., gł. do stroju balowego. CYLINDER (inne) sztywny męski kapelusz z wysoką, walcowatą główką i niewielkim rondem, lekko odgiętym do góry, pokryty jedwabiem; c. należał też do stroju amazonki; jego odmianą jest szapoklak. ( interia )

Jedwab w kościele.

PALIUSZ część stroju liturgicznego; biała wełniana wstęga z krzyżami z czarnego jedwabiu noszona na ramionach przez papieża i arcybiskupów metropolitów przy święceniach kapłańskich, konsekracjach biskupów, poświęceniach olejów, podczas wizytacji prowincji, na synodach; 

Barwniki


MALACHITOWA ZIELEŃ syntetyczny barwnik zasadowy; stosowana do barwienia bawełny, wełny, jedwabiu, papieru, jako środek antyseptyczny.
SAFRANINY grupa azynowych barwników syntetycznych; stosowane dawn. do barwienia jedwabiu, wełny i zaprawionej bawełny na niezbyt trwałe jaskrawe kolory (od żółtego do fioletowego), ob. do barwienia papieru, drewna, lakierów spirytusowych, preparatów biol., w fotografii oraz jako wskaźnik redoksowy. INDYGOKARMIN , indygodisulfonian sodowy barwnik syntetyczny; niebieskie kryształy; dawniej używany do barwienia wełny i jedwabiu; obecnie stosowany w lecznictwie i analizie chem. jako wskaźnik (pH, redoks), również do barwienia kosmetyków i środków spożywczych.
EOZYNA syntetyczny barwnik ksantenowy, bromowa pochodna fluoresceiny; stosowana do barwienia papieru, kosmetyków, wełny i jedwabiu na kolor jasnoczerwony, do wyrobu czerwonego atramentu, lakierów pigmentowych oraz jako wskaźnik w analizie miareczkowej.
LEUKOESTRY estry kwasu siarkowego i leukozwiązków barwników kadziowych; wodne roztwory soli sodowych l. są stosowane do barwienia i druku m.in. bawełny, jedwabiu, wełny.
RODAMINY barwniki zasadowe z grupy barwników ksantenowych (czerwienie, fiolety); stosowane jako wskaźnik w analizie chem. (rodamina B, rodamina 6G) oraz do barwienia drewna, papieru, jedwabiu; w pirotechnice do wytwarzania barwnych dymów.
PIKRYNOWY KWAS , 2,4,6-trinitrofenol,
C6H3O7N3 fenol o własnościach silnie kwasowych; żółte płatki o gorzkim smaku; toksyczny; barwi substancje białkowe (np. skórę); dawniej używany do barwienia jedwabiu (pierwszy żółty barwnik syntetyczny); stosowany jako materiał wybuchowy, środek bakteriobójczy i odczynnik analityczny. KADZIOWE BARWNIKI grupa barwników nierozpuszczalnych w wodzie; poddane redukcji w środowisku alkalicznym (tzw. kadziowaniu) tworzą rozpuszczalne sole sodowe (leukozwiązki) zdolne do barwienia włókien; stosowane do barwienia i druku gł. włókien roślinnych, rzadziej wełny i jedwabiu; otrzymane wybarwienia odznaczają się żywymi barwami i odpornością na czynniki związane z użytkowaniem; wyższej jakości k.b. produkcji krajowej noszą nazwę barwników helantrenowych.
TRIFENYLOMETAN , (C6H5)3CH aromatyczna pochodna metanu; substancja krystaliczna; temp. topn. odmiany trwałej 93°C, nietrwałej 81°C, temp. wrz. 359°C; stosowany jako stabilizator polimerów i paliw; pochodne t. (barwniki, m.in. zieleń malachitowa, fuksyna) dawniej stosowane do wyboru atramentów oraz barwienia wełny i jedwabiu.
NADBORANY (chem. 2) nazwa potoczna: peroksohydratów boranów (nadtlenohydraty), związków, w których cząsteczkę wody krystalicznej zastąpiono nadtlenkiem wodoru, np. NaBO2?H2O2?3H2O (nadtlenohydrat metaboranu sodu); posiadają silne własności utleniające; stosowane jako dodatek do proszków do prania, past do mycia zębów, w przem. kosmetycznym oraz do dezynfekcji i bielenia (np. wełny, jedwabiu). ( interia )

Mulina


MULINA jedwabna, wielobarwna przędza służąca do haftowania.

Makata


MAKATA jedwabna tkanina przetykana złotą lub srebrną nicią (złoto- lub srebrnolita) o stylizowanych wzorach roślinnych albo geometrycznych; wytwarzana w krajach Wschodu, gdzie używano jej do nakrywania poduszek i materacy, w Polsce m. wytwarzano w XVIII w. w Grodnie, Buczaczu, Brodach i używano jako kotary, serwety, obicia ścian oraz na namioty. ( interia )

Dawno temu w Polsce.


TELET - materia jedwabna na suknie niewieście, prawie tak kosztowna jak złotogłów, modna w Polsce od ostatnich Jagiellonów do Jana Sobieskiego i używana na pokrycie szubek kobiecych z drogich futer. Sprowadzana zawsze ze Wschodu, najmodniejsza była w białym kolorze
BURTA (borta) - wzorzysta taśma o różnej szerokości, wąska tkanina lub jej płat, z wełny, jedwabiu, lnu. niekiedy z metalowymi zdobieniami Drogetowy - z tkaniny wełnianej lub półwełnianej na jedwabnej osnowie, o powierzchni ze wzorem kostek lub kratek, uzyskanym dzięki tkaniu splotem rządkowym lub połączeniu splotów płóciennych z rypsami wielonitkowymi Pasamon - wyrób włókienniczy: taśma, sznurek, plecionka różnej szerokości i grubości, najczęściej z jedwabiu i metalowych nici, rzadziej z bawełny, lnu, włosia oraz wełny Adamaszek - tkanina dwustronna, najczęściej jedwabna, zwykle jednobarwna, z błyszczącym wzorem na matowym tle lub odwrotnie. Hałaj - tkanina jedwabna lub półjedwabna Atłas - jednostronnie błyszcząca, gładka lub wzorzysta tkanina jedwabna lub półjedwabna, z lnianym albo bawełnianym wątkiem
Szagryn - lekka tkanina jedwabna o wypukłej fakturze naśladującej groszkowane skóry Grodetur-gęsta tkanina jedwabna średniej grubości, barwna, czasem wzorzysta Kitajka - cienka, dość gęsta, gładka tkanina jedwabna o splocie płóciennym, jednobarwna lub mieniąca się
KAŁKAN okrągła, wypukła tarcza pochodzenia wsch.; wykonana z prętów drzewa figowego oplecionych jedwabiem; w srodku wypukły metalowy krążek; nierzadko dekorowana cennymi kamieniami; w Polsce używana XVI-XVIII w.
SOKOŁÓW PODLASKI miasto powiatowe w woj. mazowieckim, na Wysoczyźnie Siedleckiej; pierwotnie osada p.n. Sokołowo na terenie W. Księstwa Litewskiego, od 1424 prawa miejskie; 1569 włączony do Korony; własność Kiszków, potem Radziwiłłów, od poł. XVIII w. M.K. Ogińskiego, który zał. tu manufaktury wytwarzające pasy, kobierce, jedwabne chusty, meble; od 1795 w zaborze austr., od 1809 w Księstwie Warszawskim, od 1815 w Królestwie Polskim; w XIX w. znaczny ośr. szewstwa i kuśnierstwa (500 szewców, 200 kuśnierzy); 1845 otwarto cukrownię Elżbietów;
KONTUSZ wierzchni strój męski wkładany na żupan, noszony w Polsce od XVI do 2. poł. XIX w., powszechny zwł. w XVIII w. (wraz z żupanem stanowił polski strój narodowy); pochodzenia wsch.; rodzaj płaszcza poniżej kolan, z rękawami rozciętymi, luźno zwisającymi lub zarzucanymi na plecy, zapinanego na haftki lub wielkie guzy (górną część noszono odpiętą, aby ukazać żupan), z niskim stojącym kołnierzem; posiadał lamowania zw. obszlegami. K. szyto z sukna, później także jedwabne lub kamlotowe (z miękkiej wełny wielbłądziej lub z kozy angorskiej), podbijano je podszewką, a na zimę futrem; były w jaskrawych barwach, zawsze ciemniejsze od żupana. Uzupełnieniem k. był kontuszowy pas i karabela. W XIX w. k. nosili posłowie na sejm i sędziowie w Królestwie Kongresowym oraz ziemianie i arystokracja jako strój tradycyjny na większe uroczystości.
ŻUPAN (hist. 3) rodzaj płaszcza lub sukmany kończącej się powyżej kostek, z wąskimi rękawami, niskim stojącym kołnierzem; zapinany z przodu na liczne haftki lub guzy i pętelki; sfałdowany na biodrach ku tyłowi. Ubiór męski stanowiący od końca XVI w., wraz z kontuszem, polski strój narodowy szlachty; przepasywano go wąskim metalowym paskiem z szablą; wcześniej używany był jako strój domowy, biały lub szary, szyty z lnu (na lato) i z wełny (zimowy); od XVI w. szyty z jedwabiu, atłasu, wzorzystego adamaszku, w kolorach jaskrawych; noszony do XIX w., okazjonalnie do pocz. XX w.
 KÓRNIK Kórnik, pałac Działyńskich miasto w woj. wielkopolskim, powiat poznański, nad Jez. Kórnickim; 6,5 tys. mieszk. (2002); ośr. wypoczynkowy, przystań, obiekty sportowe; Inst. Dendrologii PAN, drobny przem. spoż.; prawa miejskie przed 1458; m. prywatne, od 1676 własność Działyńskich, od 1880 Zamoyskich; 1793-1919 w zaborze pruskim (1807-15 w Księstwie Warszawskim); w poł. XVIII w. hodowla jedwabników i produkcja jedwabiu; udział mieszk. we wszystkich ( interia )

kitajka

1. [Ubrania i moda] gładka, błyszcząca tkanina jedwabna . Określenie używane m.in. w czasach Augusta III . 
2. cienka, jedwabna tkanina o splocie prostym, używana dawniej na ubrania oraz obicia mebli i ścian 
3. dawniej - tafta, gładka jedwabna tkanina, pochodząca z Chin; w XVIII w. wyrabiana też w fabrykach A. Tyzenhausa w Grodnie. 
4. Kitajka - cienka, dość gęsta, gładka tkanina jedwabna o splocie płóciennym, jednobarwna lub mieniąca się, gdy wątek różni się barwą od osnowy. Najprostsza i najpospolitsza z tkanin jedwabnych, cieńsza i zwykle gorsza gatunkowo od tafty. Wyrabiana na Wschodzie, w XVII wieku importowana do polski z Turcji. 
5. TABIN - wschodnia, drogocenna jedwabna kitajka. W XVII wieku szyto z tabinu sukienki i sporządzano czepeczki. Najdroższy tabin przerabiano złotymi nićmi i używano go na pelisy z soboli. Bywał w kolorze czarnym, fiołkowym, niebieskim.

C'est quoi ca?! Kolekcja Agnieszki Polkowskiej na jesień 2008


Zobacz zaskakującą, pełną kontrolowanej nonszalancji i inspirowaną atmosferą Paryża kolekcję młodej projektantki, Agnieszki Polkowskiej, która właśnie pojawiła się w butiku Saltandpepper.pl. Kolekcję uszyto z ręcznie malowanego jedwabiu, skontrastowanego ze sztywnym polyestrem. Elementy i symbole wykorzystane przez projektantkę, takie jak: gwiazdy, aniele skrzydła czy przezroczystości, wyrażają "niepokój i chęć wyzwolenia się jednostki". Kolekcja jest ukłonem w stronę tych, którzy chcą "przeżyć przygodę z bohemą, poznając jej jasne i ciemne strony". Źródło : http://www.cogdziezaile.pl/index.php?n=1227 

Massimo Dutti - kolekcja wiosna-lato 2008


Massimo Dutti to marka skierowana do nowoczesnych, niezależnych kobiet, mieszkanek wielkich miast. Oferuje szeroki asortyment komfortowych, uniwersalnych, miejskich ubrań na każdą okazję, zgodnych z obowiązującymi trendami i szytych z praktycznych, komfortowych tkanin wysokiej jakości (wyłącznie naturalne włókna!). Najnowsza kolekcja tej marki, od kilku dni dostępna w Galerii Mokotów w Warszawie, złożona jest z pięciu linii: Black Luxe, Summer, Tweed, Dream Boat, Ethnic Charm, Preppy. Dream Boat inspirowana jest stylem marynistycznym lat 70-tych, stworzonym dla kobiety eleganckiej, preferującej proste, klasyczne, dopasowane ubrania wydłużające sylwetkę, takie jak lejące się spodnie czy "tulipanowe" sukienki. Wśród ubrań na dzień znalazły się tu rzeczy z mat...

Zara na wiosnę i lato 2008


UBRANIA Secret Garden Bujny ogród, świat fantazji, sen nocy letniej. Długie, zwiewne, a nawet przezroczyste sukienki wykreowane dla wysokich sylwetek z długimi, prostymi włosami. Bardzo lekkie tkaniny pełne kwiatowych wzorów nasycają nadejście wiosny delikatną i romantyczną atmosferą. Kluczowe ubrania: długie gładkie suknie wzorzyste bluzki sylwetka a'la lata 70-te - wydłużona i smukła spodnie z wysoką talią i rozszerzanymi nogawkami żakiet "oversize" noszony na sukience Detale i wzory: wzory kwiatowe i akwarelowe kwiatowe lamówki w stylu Liberty koronki, falbanki Tkaniny i gatunki lekkie, zwiewne jedwabie woale Dodatki: torebki z białej nubukowej skóry torby z materiału z deseniem kwiatowym w stylu Liberty paski z efektem starości i metalowymi detalam...

Całkiem niedawno w Polsce.


Prawdziwy renesans przeżywały w Polsce w okresie międzywojnia bale. Co roku wielkim wydarzeniem były bale karnawałowe środowisk twórczych, których atrakcją były wybory królowej balu. Śmietanka towarzyska spotykała się na Balach Mody, które do 1939 r. odbywały się w Hotelu Europejskim. Ciekawostką z dziedziny mody był Bal Polskiego Jedwabiu, który promował rozwijający się rodzimy przemysł jedwabniczy. Kronikiwspominają, że prezydentowa Mościcka i żony wszystkich ministrów wystąpiły w sukniach z polskiego jedwabiu, tak lekkich i delikatnych, że "można je było przeciągnąć przez pierścionek". Materiały te były nie tylko tkane w Polsce, ale i wytworzono je z wyhodowanych w Polsce jedwabników. Miękkość linii jest szczególnie widoczna w sukniach wieczorowych, gdzi...

Madras


MADRAS tkanina bawełniana lub jedwabna o zbitym przeplocie z wzorami (reszta wątku luźna), używana na zasłony, nazwa od pierwotnego miejsca produkcji.

Przędza


PRZĘDZA nitka zbudowana z równoległych krótkich włókien, połączonych przez ich wzajemne skręcenie; p. wytrzymalszej używa się na osnowę tkanin, słabszej - na wątek; surowce do wyrobu p. to gł. bawełna, wełna,jedwab, włókna łykowe (len, konopie, juta), tworzywa sztuczne; surową p. barwi się na ogół jednolicie; niekiedy produkuje się p. wielobarwną przez łączenie różnie zabarwionych partii surowca (tzw. melanż) lub przez skręcanie nitek o różnych barwach (mulina).

Ożywianie, awiważowanie


OŻYWIANIE , awiważowanie traktowanie jedwabiu kwasami organicznymi powodujące nadanie włóknu chwytu, tzw. chrzęszczącego, i intensywniejszej barwy.

Muślin


MUŚLIN delikatna, cienka, jedwabna tkanina, przeważnie jednobarwa, używana na firanki, bluzki; może też być wykonana z bawełny o luźnym splocie płóciennym; także silnie skręcona greża, czyli surowe włókno jedwabne.

Kaszmir

KASZMIR cienka tkanina sukienkowa z wełny czesankowej lub z dodatkiem jedwabiu; używana gł. na szale i suknie kobiece

Barwniki do jedwabiu


KAMPESZ naturalny barwnik zaprawowy o zabarwieniu czerwonofioletowym lub czarnym, otrzymywany z kampeszynu; dawniej stosowany do barwienia wełny, jedwabiu naturalnego, skór, papieru, preparatów mikroskopowych.
KAMPESZYN , drzewo kampeszowe (Haematoxylon campechianum) cierniste drzewo (wys. do 15 m) z rodziny brezylkowatych; występuje w Ameryce Środk. i na Antylach, zarówno w stanie dzikim, jak też jako drzewo uprawne; plantacje k. spotykane są również w tropikalnych rejonach Azji; liście pierzaste, kwiaty żółte, w gronach; owoc - strąk; świeże drewno ma barwę czerwonobrunatną, na powietrzu brązowofioletową; używane do wyrobu luksusowych mebli oraz sporządzania wyciągów, zawierających barwnik kampesz. KERMES (arab.) naturalny barwnik zaprawowy otrzymywany z samic czerwców (Kermes ilicis, Kermes vermilio); stosowany do barwienia jedwabiu i wełny na kolor szkarłatny; obecnie gł. do barwienia produktów spożywczych.
GORCZYCZNIK (Barbaraea) roślina zielna z rodziny krzyżowych; 12 gatunków występujących na półkuli płn.; w Polsce na wilgotnych łąkach, przydrożach i żwirowiskach g. pospolity, czyli barbarka, chwast polny; liście lirowate, kwiaty jasnożółte, dawniej używane do barwienia jedwabiu, owoce - czworoboczne łuszczyny w sterczących gronach; w Europie Zach. i Ameryce uprawiany na tzw. gorzką sałatę, z nasion wytłacza się olej. ( interia )

Muzea jedwabiu


JOKOHAMA , Yokohama miasto i port w Japonii, ośr. adm. prefektury Kanagawa, w środk. części wyspy Honsiu, tworzy praktycznie jedną aglomerację z Tokio; najważniejszy port handlowy Japonii (nad Zat. Tokijską); 3,5 mln mieszk. (2001); powstała 1858 z połączenia 2 osad rybackich, w rok później - jako pierwszy port w kraju - została otwarta dla statków zagr.; w ciągu 10 lat stała się jednym z najw. ośr. handl. Japonii; zniszczona trzęsieniem ziemi 1923, odbudowana; hutnictwo żelaza, przem. stoczniowy, maszynowy, petrochem., środków transportu, elektrotechn., włókienniczy, odzieżowy, szklarski, spoż.; wielki węzeł komunikacyjny; ośr. naukowy (kilka szkół wyższych i uniwersytetów); muzeum jedwabiu;
JOSU miasto, port handl. i rybacki w płd. części Korei Płd., w prowincji Dzolla Płd.; nad Cieśn. Koreańską; 175 tys. mieszk. (2000); przem. stoczniowy, petrochem., włókienniczy, gumowy, spoż.; port przeładunkowy (wywóz) ryżu i jedwabiu. ( interia )

Gdzie jest teraz jedwab?


KARAKAŁPACKA AUTONOMICZNA REPUBLIKA obszar autonomiczny w zach. Uzbekistanie; 164,9 tys. km2; 1,1 mln mieszk. (1990); stol. Nukus; zamieszkane zwł. przez Karakałpaków; uprawa bawełny, hodowla owiec karakułowych i jedwabników.
JÜNNAN prowincja w płd.-zach. Chinach, graniczy z Myanmarem, Laosem i Wietnamem; 394 tys. km2, 37 mln mieszk. (2000); stol. Kunming; powierzchnia wyżynno-górzysta, pocięta głębokimi dolinami rzek - średnia wysokość 1500 m, maksymalna 4817 m; gł. rzeki: Jangcy (graniczna z prowincją Syczuan), Mekong, Saluin i Juan-ciang; 70% ludności stanowią Chińczycy (Han), ponadto przedstawiciele 22 narodowości; gł. miasta: Kunming, Kociou i Tungczuan; region przede wszystkim rolniczy, uprawa ryżu, kukurydzy, pszenicy, gryki, orzeszków ziemnych, ziemnaków, rzepaku, tytoniu, herbaty, bawełny, trzciny cukrowej, kawy, kauczukowca i agawy włóknistej; hodowla bydła, trzody chlewnej i jedwabników; wydobycie rud cyny, cynku, ołowiu, miedzi, wolframu, platyny, fosforytów i węgla kamiennego; huty żelaza i metali nieżelaznych, przem. spoż., włókienniczy, chemiczny, maszynowy, elektroniczny, elektrotechniczny, cementowy; w komunikacji główną rolę odgrywa trnsport drogowy.
LANSI miasto w Chinach (prowincja Czeciang), nad rz. Lan-ciang; 80 tys. mieszk. (2002); przem. maszynowy i spoż. (olejarnie); port rzeczny; w okolicy uprawa sezamu, juty oraz hodowla jedwabników. ŻARY miasto powiatowe w woj. lubuskim; 39,2 tys. mieszk. (2002); przem. włókienniczy, odzieżowy, maszynowy, precyzyjny, chem., metalowy i spoż.; sanatorium neuropsychiatrii dziecięcej; pierwsze wzmianki 1007 (zdobyte dla Polski przez Chrobrego); prawa miejskie 1260; od 1346 we władaniu Czech, od 1635 elektorów saskich, po 1815 w państwie pruskim; od końca XVII w. hodowla jedwabników; gimnazjum pn. Athenaeum Soranum; od 1846 połączenie kolejowe z Wrocławiem i Berlinem; późnogotycki kościół parafialny, zamek renesansowy z częścią barokową (ok. 1700), barokowy pałac Promnitzów (1705-26) z ogrodem geometrycznym (XVIII w.), fragmenty murów miejskich (XV w.), domy z XVI?XIX w. GIFU miasto w Japonii na wyspie Honsiu, na płn. od Nagoi, nad rz. Nagara-gawa; 406 tys. mieszk. (1998); przem. włókienniczy (jedwabie), maszynowy, lotniczy, szklarski; rzemiosło tradycyjne (lampiony, wachlarze); węzeł kolejowy; uniw., wyższa szkoła ekonomiczna; turystyka.
 MAJSUR , Mysore miasto w Indiach (stan Karnataka); 0,5 mln mieszk. (2001); przem. włókienniczy, chem., spoż., elektrotechn.; ośr. handlu i rzemiosła (jedwabie, wyroby z kości słoniowej, drewna); uczelnie, w tym uniw.; centrum kultu hinduistycznego; zabytki; w pobliżu tereny turystyczno-wypoczynkowe. JARKEND miasto w zach. Chinach nad rz. Jarkend-daria; 90 tys. mieszk. (2000); ośr. regionu rolniczego (uprawa pszenicy, bawełny, hodowla jedwabników, sady granatowców); rzemiosło (dywany, tkaniny jedwabne, kożuchy); dawny węzeł szlaków karawanowych.
CZIANG MAJ miasto w płn. części Tajlandii nad rz. Mae Nam Ping; 176 tys. mieszk. (2003); przem. spoż., włókienniczy, metalowy, skórzany; handel drewnem tekowym i laką; tradycyjne rzemiosło (tkaniny jedwabne, wyroby z laki i srebra); uniw. (zał. 1964); liczne świątynie buddyjskie (XIII-XV w.) z brązowymi posągami Buddy. NAOGAON , Naugaon miasto w zach. Bangladeszu; 101 tys. mieszk. (1991); tkactwo jedwabiu; ośr. handlowy regionu uprawy ryżu, juty, roślin oleistych.
MILANÓWEK miasto w woj. mazowieckim, powiecie grodziskim, na Równinie Łowicko-Błońskiej; 15,2 tys. (2002); ośr. produkcji jedwabiu naturalnego; fabryka narzędzi chirurgicznych i dentystycznych; zakłady cukiernicze; w XV w. znany jako wieś Milanowo; od końca XIX w. miejscowość letniskowa, od 1845 połączona koleją z Warszawą i Skierniewicami; prawa miejskie od 1951; dwór drewn. z pocz. XIX w. w parku z licznymi, starymi dębami.
WARANGAL miasto w płd. Indiach, na wyż. Dekan; z przedmieściami 560 tys. mieszk. (2003); przem. włókienniczy (przetwórstwo bawełny i jedwabiu), spoż.; tradycyjne rzemiosło (wyrób dywanów); ośr. handlowy. S
ENDAI miasto w Japonii, na w. Honsiu, w pobliżu wsch. wybrzeża O. Spokojnego; ośr. adm. prefektury Miyagi; 1 mln mieszk. (2001); znaczący ośr. przemysłowy i kult.-nauk. północy w. Honsiu; przem. maszynowy, spoż., włókienniczy (m.in. wyrób jedwabiu), elektrotechn., drzewny, chem., rafinacja ropy naft.; lotnisko; węzeł kolejowy (m.in. dla JOSU miasto, port handl. i rybacki w płd. części Korei Płd., w prowincji Dzolla Płd.; nad Cieśn. Koreańską; 175 tys. mieszk. (2000); przem. stoczniowy, petrochem., włókienniczy, gumowy, spoż.; port przeładunkowy (wywóz) ryżu i jedwabiu.
NARA Nara, świątyna Todaiji Nara, maska ?gigaku?, VIII w. miasto w Japonii (Honsiu), ośr. adm. prefektury N.; zał. w VI w. w pobliżu istniejących świątyń, 710-784 stol. Japonii (pn. Heijo); 360 tys. mieszk. (2001); przem. maszynowy, elektrotechn., spożywczy, odzieżowy, drzewny; tradycyjne rzemiosło japońskie (artykuły z laki, bambusa, jedwabiu); węzeł ZHENJIANG , Czenciang miasto we wsch. Chinach (prowincja Jiangsu), port na płd. brzegu Jangcy, w pobliżu jej przecięcia z Wielkim Kanałem; gród z VIII w. p.n.e., później garnizon (takie jest znaczenie nazwy Z.) strzegący dostępu w górę rzeki; w X?XIII w. znany ośr. produkcji jedwabiu, potem centrum handl.; zniszczone podczas wojny opiumowej (1839-42) i powstania tajpingów (1850-64); 390 tys. mieszk. (2002), 1,28 mln w zespole miejskim; przem. papierniczy, spoż., maszynowy.
DANDONG , Tantung, do 1964 Antung miasto w płn.-wsch. Chinach (prowincja Liaoning), nad rz. Yalu Jiang, w pobliżu jej ujścia do Zat. Zachodniokoreańskiej (M. Żółte); 558 tys. mieszk. (2003); port mor. i śródlądowy; hutnictwo żelaza; przem. drzewny, samochodowy; fabryka włókien chem., nawozów sztucznych; zakłady włókiennicze (gł. jedwabiu); uniw. zał. VII w.; w okresie dynastii Cing (1644-1911) ważne m. strategiczne.
OGBOMOSHO miasto w zach. Nigerii (stan Ojo) na płaskowyżu Jorubaland; zał. w XVII w. jako twierdza królestwa Joruba Ojo, po podboju muzułmańskim w pocz. XIX w. gł. punkt oporu plemienia Joruba; 1840 podporządkowane królestwu Ibadan; ob. trzecie po Lagos i Ibadanie m. Nigerii; 730 tys. mieszk. (2001); stol. prowincji dostarczającej kakao, tytoniu, drewna tekowego; przem. spoż., produkcja kauczuku, tradycje rzemieślnicze: tkactwo jedwabiu i bawełny oraz wyroby z drewna (bębny); pozostałości murów obronnych, liczne meczety i świątynie, seminarium duchowne baptystów; szkoła politechniczna i seminarium nauczycielskie; leprozorium.
BANGKOK , Krung Thep Bangkok stolica i gł. port morski Tajlandii, nad rz. Menam, u jej ujścia do Zat. Tajlandzkiej (dawniej - Syjamskiej); 6,6 mln mieszk. w aglomeracji (2004); jedno z gł. miast Azji Płd.-Wsch.; centrum handlowo-finansowe, siedziba banków i tow. ubezpieczeniowych, montownie samochodów, samolotów, produkcja telewizorów i sprzętu komputerowego, rafineria ropy naft., stocznie, wielki ośr. przem. drzewnego i eksportu drewna; rozwinięte rzemiosło (wyroby z jedwabiu i kości słoniowej); 10 szkół wyższych ( interia ) Afganistan - rozwinięte rzemiosło (dywany, tkaniny jedwabne, biżuteria, Włochy - włókienniczy (tkaniny wełniane, lniane i jedwabne)
SZEMACHA miasto w Azerbejdżanie; w V-IV w. p.n.e. osada, w II w. p.n.e. wymienił Sz. Klaudiusz Ptolemeusz; w IX-XVI w. stol. Szyrwanu (ośr. nauki, kultury, architektury, wyrobu dywanów i miniatur, handlu jedwabiem); 1222 zburzona przez ( interia )

Jedwabniki


OLIGOFAGI zwierzęta przystosowane do odżywiania się niewieloma gat. roślin lub zwierząt, np. jedwabnik dębowy, bielinek kapustnik, stonka ziemniaczana; przeciwieństwo polifagów.
MORWA (Morus) drzewo lub krzew z rodziny morwowatych; obejmuje 15 gat.; rośnie do wys. 10 m; kwiatostany kotkowe, owoce jadalne, słodkie, podobne do jeżyn; m. biała (M. alba) (od dawna w Azji), w Europie (od XII w.), sadzona na liście będące pokarmem gąsienic jedwabników; owoc wykorzystywany na przetwory; m. czarna (M. nigra), pochodząca z Persji (w Polsce nie uprawiana), ozdobna, rodzi słodkie czarne owoce; drewno żółte, twarde, cenione w przem. meblarskim.
MONOFAGI zwierzęta żywiące się tylko jednym rodzajem pokarmu roślinnego lub zwierzęcego, np. wszy, mrówkojady, jedwabniki morwowe, kolibry.
PEBRYNA zakaźna choroba gąsienic jedwabnika morwowego i dębowego, przenoszona przez pasożytnicze pierwotniaki z podtypu sporowców; objawem - ciemne plamy i spadek ruchliwości; wywołuje duże straty w hodowli jedwabnika morwowego, gdyż większość zarażonych gąsienic ginie. NOSEMA (Nosema) rodzaj pierwotniaków z typu mikrosporydiów; pasożyt przewodu pokarmowego i innych narządów owadów; N. bombycis atakuje jedwabnika morwowego wywołując pebrynę: zarażone gąsienice nie są zdolne do przeobrażenia i do wytwarzania kokonów; N. apis powoduje schorzenia jelit pszczół.
PARTENOGENEZA , dzieworództwo odmiana rozrodu płciowego polegająca na rozwoju nowego organizmu zwierzęcego z nie zapłodnionej komórki jajowej; może zachodzić naturalnie (m.in. u wrotków, nicieni, roztoczy) lub sztucznie (za pomocą bodźców mechanicznych lub chem., np. potarcie szczotką lub zanurzenie w kwasie siarkowym zwiększa u jedwabników liczbę osobników, rozwijających się z nie zapłodnionych jaj); rozróżnia się kilka rodzajów p. naturalnej: przygodną (zachodzi np. u jedwabników); fakultatywną (samce niektórych gat. mogą pochodzić z nie zapłodnionych jaj, np. trutnie u pszczół), stałą (gatunek reprezentowany jest wyłącznie przez samice, czasami samce istnieją, ale nie uzyskują dojrzałości płciowej; w jej ramach wyróżnia się m.in. p. geograficzną - polegającą na tym, iż w ściśle oznaczonym obszarze gat. rozmnaża się tylko partenogenetycznie) oraz cykliczną (przemiennie występują pokolenia rozmnażające się obupłciowo i partenogenetycznie, np. mszyce); u roślin p. nosi nazwę apomiksji.
PRZĄDKI (Bombycidae) rodzina motyli (kilkaset gat.) zamieszkujących gł. w tropikach i subtropikach Azji i Afryki; gąsienice żywią się liśćmi morwy i pokrewnych gat.; przed przepoczwarzeniem snują masywne kokony z 1 nici; m.in. jedwabnik morwowy.
PRZĘDNE GRUCZOŁY gruczoły służące do wytwarzania nici przędnych, mających różne przeznaczenie (do budowy domków, kokonów, sieci łownych, lotów w powietrzu i in.); g.p. pająków są przekształconymi odnóżami odwłokowymi; poszczególne gat. pająków dysponują różnymi typami g.p., a różnice są znaczne nawet w obrębie jednego gat. (np. u samic inne gruczoły niż u samców); u większości owadów p.g. powstają z gruczołów ślinowych (np. u błonkówek, larw motyli), są parzyste i mają kształt długiej cewki, uchodzącej na dolnej wardze; p.g. jedwabnika morwowego wydzielają nitkę jedwabną o ogromnej wytrzymałości - włókno jedwabiu o przekroju 1 mm2 może wytrzymać ciężar 46 kg.
ŻÓŁTNICA (Maclura) rodzaj drzew z rodziny morwowatych; 1 gat.: ż. pomarańczowa (M. aurantiaca) - wys. do 20 m, liście błyszczące, jajowate, kwiaty zebrane w kuliste kwiatostany, po przekwitnieniu okwiaty tworzą kulisty, pomarańczowy owocostan przypominający pomarańczę; liście ż. stanowią pokarm jedwabników; trwałe, ciężkie drewno używane w tokarstwie; pochodzi z Ameryki Płn., w płd. Europie często uprawiana, w Polsce rzadka. ( interia )

Propagatorzy jedwabnictwa w Polsce


ALEKSANDROWICZ Jerzy (1819-94) botanik i ogrodnik; prof. Akademii Medyko-Chirurgicznej, Szkoły Gł. i uniw. w Warszawie; pionier jedwabnictwa; 1879 zał. pierwszą w Polsce szkołę ogrodniczą, 1864 odtworzył ogród botaniczny w Warszawie; współzał. i red. czasopisma "Wszechświat", współautor Wielkiej Powszechnej Encyklopedii Ilustrowanej.

Jedwabnictwo


dział gospodarki rolnej obejmujący hodowlę jedwabników, obróbkę wstępną oprzędów jedwabnika oraz uprawę morwy; znany w Indiach i Chinach już ok. VI tysiąclecia p.n.e., w Europie od VI w., w Polsce w XVII w.; światowa produkcja jedwabiu surowego w 1996 wynosiła 113 tys. t, z czego 80 tys. produkowały Chiny, 16 tys. Indie, 5 tys. Korea Płd., 3 tys. Japonia, po 2 tys. Brazylia i Tajlandia.

Jedwab sztuczny


włókno sztuczne ciągłe otrzymywane w wyniku chem. modyfikacji celulozy, imitujące jedwab naturalny; j.sz. wiskozowy produkowany jest z celulozy (wiskozy), j.sz. octowy z octanu celulozy; stosowany do produkcji tkanin bieliźnianych, odzieżowych, technicznych, izolacji przewodów elektrycznych.

Bureta


BURETA przędza zgrzebna z jedwabiu naturalnego odpadkowego (wyczeski), także tkanina z tej przędzy o oryginalnej, szorstkiej fakturze powierzchni; używana gł. na suknie. ( interia )

Trochę później w Europie ...


LIOŃSKIE JEDWABIE tkaniny jedwabne o wysokim poziomie artyst. i techn. produkowane w Lyonie od 2. poł. XV w.; rozkwit manufaktur liońskich nastąpił za Ludwika XIV; wzory projektowali wybitni artyści (m.in. S. Vouet, J. Berain, D. Marot), stosowano dużą skalę barw, najczęściej występowały wzory złożone z kwiatów ujętych w pionowe pasy, a także ornamenty naśladujące koronki, wzory o motywach animalistycznych, chińskich; po okresie upadku w czasie rewolucji jedwabnictwo liońskie odzyskało znaczenie w pocz. XIX w.; tkaniny projektowali m.in. J.L. David, Ch. Percier; dzięki udoskonaleniom wprowadzonym przez J.M. Jacquarda (1805) możliwe było rozpoczęcie masowej produkcji fabrycznej, która trwa do dziś. L.j. były i są nadal używane jako tkaniny ubraniowe, dekoracyjne, obiciowe. ( interia ) DOLMAN (węgr.) węgierski strój narodowy z XV-XVII w.; adamaszkowa kurtka o kroju wojskowym obszyta barankiem, szamerowana, spinana na guz z pętlicą, noszona na lewym ramieniu. ( interia ) LUDWIKA XV STYL sztuka rokokowa rozwijająca się za panowania Ludwika XV, rozkwit 1723-50; cechowało ją dążenie do kameralności wnętrz mieszkalnych i większego komfortu, zmysłowość i sentymentalna nastrojowość. Częstą formą arch. był niewielki pałacyk i pawilon ogrodowy; gł. uwagę skupiano na wnętrzach (mniejszych, b. intymnych - saloniki, buduary, pokoje muzyczne), których dekorację stanowiły jasne boazerie, asymetryczne panneaux ujęte w fantazyjne ramy, wypełnione malowidłami lub obite tkaniną jedwabną, sztukaterie i lustra; w ornamentach występowały motywy kwiatów, muszli, roślinne wici. W malarstwie dominowały sceny z życia wytwornego towarzystwa (f?te galante), tworzyli: F. Boucher, J.B. Oudry, J.H. Fragonard, N. Lancret i A. Watteau. Wysoki poziom osiągnęło meblarstwo; meble były niewielkie, wygodne, o płynnych formach, z drewna egzotycznego (mahoń, palisander), liczne były meble wyścielane (sofy, otomany, odmiany kanap); do typowych mebli należały stoły do pisania, biurka, komody; ozdabiano je intarsją, cyzelowanymi brązami, laką i plakietkami porcelanowymi; stosowano marmurowe blaty; we wnętrzach pojawiły się: toaletki, zegary, konsole, gerydony, serwantki i szyfoniery; wybitnymi ebenistami byli: Ch. Cressent i J.F. Oeben. Kwitła produkcja tapiserii, kobierców, tkanin jedwabnych, fajansu i porcelany ; wyróżniały się wyroby złotnicze, udoskonalono technikę laki (w warsztacie braci Martin, tzw. vernis Martin).
GRENADY EMIRAT niezależne księstwo muzułmańskie, utworzone 103 przez berberyjski ród Zirydów po upadku kalifatu kordobańskiego; od 1090 podlegał dynastii Almorawidów, od 1149 - Almohadów, od 1232 - rządzony przez miejscową dyn. Nasrydów, za której panowania e.G. stał się ważnym ośr. gosp. (eksport zboża, owoców, jedwabiu); wielokrotnie uzależniany od królestwa Kastylii i Aragonii; zdobycie 1492 Grenady przez Hiszpanów przyniosło kres panowania Maurów w Hiszpanii.
 LUKKA , Lucca Lukka, stare miasto miasto w środk. Włoszech, u podnóża masywu Monte Serra, region Toskanii; 90 tys. mieszk. (2001); rozwinięty przem. włókienniczy, nadto chemiczny, maszynowy, materiałów bud., papierniczy, tytoniowy, spożywczy; ważny węzeł kolejowy i drogowy; ośr. turystyczny, uzdrowisko z gorącymi źródłami siarkowymi; w staroż. kolonia rzymska; 56 p.n.e. miejsce odnowienia I triumwiratu pomiędzy Pompejuszem, Krassusem i Cezarem; VI-VIII w. n.e. jedna ze stolic Longobardów; następnie w rękach Toskanii; od 1119 wolne miasto; XIII-XV w. ważny ośrodek wyrobu sukna i jedwabiu oraz handlu; 1799 zajęta przez Francuzów; 1805-14 stolica nowo utworzonego księstwa L.; 1847 włączona do Toskanii; 1860 do zjednoczonych Włoch; zachowane ruiny rzymskiego amfiteatru z II w., katedra S. Martino z VI w., liczne kościoły z XII/XIV w., renesansowe pałace; muzeum.
SFORZA bogata rodzina chłopska z okolic Rawenny o nazwisku Attendolo, potem jako nazwisko rodowe przyjęli przydomek Sforza ("siła"), którego używał siłacz i kondotier Muzio Attendolo (1369-1424); jego syn (z nieprawego łoża) Francesco S., również kondotier, został 1450 księciem Mediolanu poprzez małżeństwo z córką księcia Filippo Maria Viscontiego; następcą był jego najstarszy syn Galeazzo Mario S. (1444-76); uważany za despotę, rozpustnika i dziwaka był jednak zręcznym władcą, rozwijał rolnictwo, budował kanały irygacyjne i żeglowne, wprowadził uprawę ryżu, wspomagał handel oraz rzemiosło (zwł. tkactwo jedwabiu i wełny), był patronem ( interia )

Lampas


LAMPAS jedwabna lub półjedwabna tkanina obiciowa, odmiana adamaszku, o wzorze lekko wypukłym; wyrabiana we Włoszech w XVI-XVII w., w XVII w. także w Polsce (Gdańsk, Brody, Warszawa); stosowana gł. na obicia ścian.

Jedwab w Japonii - kimono


Uwielbiam jedwab... Jedwab jest naturalnym włóknem białkowym, którego w pewnych tylko postaciach może być używany do tkania materiału. Najlepiej znanym jedwabiem jest rodzaj otrzymywany z kokonów jedwabnika morwowego lub dębowego. Charakterystyczne lśnienie tkaniny ma swoje źródło w trójkątnej strukturze włókien, która powoduje załamywanie  się światła pod różnymi kątami. Jedwab jest również najwytrzymalszym naturalnym włóknem znanym człowiekowi. "Dziki jedwab" jest produkowany przez larwy jedwabnika morwowego. Przymiotnik "dziki" oznacza, że larwy te nie mogą być "udomowione" tzn. hodowane w sztucznych warunkach. Wiele rodzajów "dzikiego jedwabiu" znane było w Chinach, Wietnamie, Indiach, i Europie wiele lat przed naszą erą. Poza różnicą w kolorze i faktu...

Kwiaty z jedwabiu.


Jeśli nie mieliście tej przyjemności wystarczy wpisać 'geisha', 'geiko' lub 'maiko' w Google (cudowny wynalazek, nieprawdaż?) Te eleganckie kobiety w kosztownych kimonach noszą we włosach sporych rozmiarów szpile-kwiaty. To jest właśnie Edo Tsumami Kanzashi, sztuka układania takich bukietów z pojedynczych kwadratowych kawałeczków jedwabiu 'habotai'. Gejsze nie są oczywiście jedynymi, które je noszą; zwyczajne kobiety zakładają je na uroczystości w rodzaju ślubu, Nowego Roku czy ważnych uroczystości rodzinnych , a dziewczynki noszą na podczas ceremonii 'Shichi go san' czyli świętowania osiągnięcia przez dziecko wieku 3, 5 oraz 7 lat. Tradycja ta ma zapewne około 200 lat. Zaczęła się, gdy kobiety porzuciły styl w którym włosy noszono proste, bardzo długie i rozpuszczone. Największy rozkwit kanzashi osiągnięły w epoce Edo, czyli około 200 lat temu, gdy kobiety zaczęły upinać włosy w skomplikowane koafiury ktore widzimy często dziś na zdjęciach.
jedwab w japoni - kimono

Czym jest jedwab?

OPRZĘD osłona wytwarzana przez larwy niektórych owadów (m.in. motyli i błonkówek); snuty z wydzieliny gruczołów gębowych, krzepnącej na powietrzu w jedwabną nić; stanowi osłonę poczwarek, larw i postaci dorosłych (np. domki koszówek) przed szkodliwymi wpływami środowiska zewn. (np. przed zimnem lub wyschnięciem); o. poczwarki jedwabnika morwowego (kokon) używany jest do wytwarzania naturalnych tkanin jedwabnych (dł. nici z jednego o. jedwabnika dochodzi do 1500 m). ( interia ) FIBROINA białko z grupy skleroprotein, gł. składnik budulcowy włókien naturalnego jedwabiu oraz pajęczyn; łańcuchy f. tworzą w przeważającej części aminokwasy: glicyna, alanina, seryna, tyrozyna.