TELET - materia jedwabna na suknie niewieście, prawie tak kosztowna jak złotogłów, modna w Polsce od ostatnich Jagiellonów do Jana Sobieskiego i używana na pokrycie szubek kobiecych z drogich futer. Sprowadzana zawsze ze Wschodu, najmodniejsza była w białym kolorze
BURTA (borta) - wzorzysta taśma o różnej szerokości, wąska tkanina lub jej płat, z wełny, jedwabiu, lnu. niekiedy z metalowymi zdobieniami Drogetowy - z tkaniny wełnianej lub półwełnianej na jedwabnej osnowie, o powierzchni ze wzorem kostek lub kratek, uzyskanym dzięki tkaniu splotem rządkowym lub połączeniu splotów płóciennych z rypsami wielonitkowymi Pasamon - wyrób włókienniczy: taśma, sznurek, plecionka różnej szerokości i grubości, najczęściej z jedwabiu i metalowych nici, rzadziej z bawełny, lnu, włosia oraz wełny Adamaszek - tkanina dwustronna, najczęściej jedwabna, zwykle jednobarwna, z błyszczącym wzorem na matowym tle lub odwrotnie. Hałaj - tkanina jedwabna lub półjedwabna Atłas - jednostronnie błyszcząca, gładka lub wzorzysta tkanina jedwabna lub półjedwabna, z lnianym albo bawełnianym wątkiem
Szagryn - lekka tkanina jedwabna o wypukłej fakturze naśladującej groszkowane skóry Grodetur-gęsta tkanina jedwabna średniej grubości, barwna, czasem wzorzysta Kitajka - cienka, dość gęsta, gładka tkanina jedwabna o splocie płóciennym, jednobarwna lub mieniąca się
KAŁKAN okrągła, wypukła tarcza pochodzenia wsch.; wykonana z prętów drzewa figowego oplecionych jedwabiem; w srodku wypukły metalowy krążek; nierzadko dekorowana cennymi kamieniami; w Polsce używana XVI-XVIII w.
SOKOŁÓW PODLASKI miasto powiatowe w woj. mazowieckim, na Wysoczyźnie Siedleckiej; pierwotnie osada p.n. Sokołowo na terenie W. Księstwa Litewskiego, od 1424 prawa miejskie; 1569 włączony do Korony; własność Kiszków, potem Radziwiłłów, od poł. XVIII w. M.K. Ogińskiego, który zał. tu manufaktury wytwarzające pasy, kobierce, jedwabne chusty, meble; od 1795 w zaborze austr., od 1809 w Księstwie Warszawskim, od 1815 w Królestwie Polskim; w XIX w. znaczny ośr. szewstwa i kuśnierstwa (500 szewców, 200 kuśnierzy); 1845 otwarto cukrownię Elżbietów;
KONTUSZ wierzchni strój męski wkładany na żupan, noszony w Polsce od XVI do 2. poł. XIX w., powszechny zwł. w XVIII w. (wraz z żupanem stanowił polski strój narodowy); pochodzenia wsch.; rodzaj płaszcza poniżej kolan, z rękawami rozciętymi, luźno zwisającymi lub zarzucanymi na plecy, zapinanego na haftki lub wielkie guzy (górną część noszono odpiętą, aby ukazać żupan), z niskim stojącym kołnierzem; posiadał lamowania zw. obszlegami. K. szyto z sukna, później także jedwabne lub kamlotowe (z miękkiej wełny wielbłądziej lub z kozy angorskiej), podbijano je podszewką, a na zimę futrem; były w jaskrawych barwach, zawsze ciemniejsze od żupana. Uzupełnieniem k. był kontuszowy pas i karabela. W XIX w. k. nosili posłowie na sejm i sędziowie w Królestwie Kongresowym oraz ziemianie i arystokracja jako strój tradycyjny na większe uroczystości.
ŻUPAN (hist. 3) rodzaj płaszcza lub sukmany kończącej się powyżej kostek, z wąskimi rękawami, niskim stojącym kołnierzem; zapinany z przodu na liczne haftki lub guzy i pętelki; sfałdowany na biodrach ku tyłowi. Ubiór męski stanowiący od końca XVI w., wraz z kontuszem, polski strój narodowy szlachty; przepasywano go wąskim metalowym paskiem z szablą; wcześniej używany był jako strój domowy, biały lub szary, szyty z lnu (na lato) i z wełny (zimowy); od XVI w. szyty z jedwabiu, atłasu, wzorzystego adamaszku, w kolorach jaskrawych; noszony do XIX w., okazjonalnie do pocz. XX w.
KÓRNIK Kórnik, pałac Działyńskich miasto w woj. wielkopolskim, powiat poznański, nad Jez. Kórnickim; 6,5 tys. mieszk. (2002); ośr. wypoczynkowy, przystań, obiekty sportowe; Inst. Dendrologii PAN, drobny przem. spoż.; prawa miejskie przed 1458; m. prywatne, od 1676 własność Działyńskich, od 1880 Zamoyskich; 1793-1919 w zaborze pruskim (1807-15 w Księstwie Warszawskim); w poł. XVIII w. hodowla jedwabników i produkcja jedwabiu; udział mieszk. we wszystkich ( interia )
BURTA (borta) - wzorzysta taśma o różnej szerokości, wąska tkanina lub jej płat, z wełny, jedwabiu, lnu. niekiedy z metalowymi zdobieniami Drogetowy - z tkaniny wełnianej lub półwełnianej na jedwabnej osnowie, o powierzchni ze wzorem kostek lub kratek, uzyskanym dzięki tkaniu splotem rządkowym lub połączeniu splotów płóciennych z rypsami wielonitkowymi Pasamon - wyrób włókienniczy: taśma, sznurek, plecionka różnej szerokości i grubości, najczęściej z jedwabiu i metalowych nici, rzadziej z bawełny, lnu, włosia oraz wełny Adamaszek - tkanina dwustronna, najczęściej jedwabna, zwykle jednobarwna, z błyszczącym wzorem na matowym tle lub odwrotnie. Hałaj - tkanina jedwabna lub półjedwabna Atłas - jednostronnie błyszcząca, gładka lub wzorzysta tkanina jedwabna lub półjedwabna, z lnianym albo bawełnianym wątkiem
Szagryn - lekka tkanina jedwabna o wypukłej fakturze naśladującej groszkowane skóry Grodetur-gęsta tkanina jedwabna średniej grubości, barwna, czasem wzorzysta Kitajka - cienka, dość gęsta, gładka tkanina jedwabna o splocie płóciennym, jednobarwna lub mieniąca się
KAŁKAN okrągła, wypukła tarcza pochodzenia wsch.; wykonana z prętów drzewa figowego oplecionych jedwabiem; w srodku wypukły metalowy krążek; nierzadko dekorowana cennymi kamieniami; w Polsce używana XVI-XVIII w.
SOKOŁÓW PODLASKI miasto powiatowe w woj. mazowieckim, na Wysoczyźnie Siedleckiej; pierwotnie osada p.n. Sokołowo na terenie W. Księstwa Litewskiego, od 1424 prawa miejskie; 1569 włączony do Korony; własność Kiszków, potem Radziwiłłów, od poł. XVIII w. M.K. Ogińskiego, który zał. tu manufaktury wytwarzające pasy, kobierce, jedwabne chusty, meble; od 1795 w zaborze austr., od 1809 w Księstwie Warszawskim, od 1815 w Królestwie Polskim; w XIX w. znaczny ośr. szewstwa i kuśnierstwa (500 szewców, 200 kuśnierzy); 1845 otwarto cukrownię Elżbietów;
KONTUSZ wierzchni strój męski wkładany na żupan, noszony w Polsce od XVI do 2. poł. XIX w., powszechny zwł. w XVIII w. (wraz z żupanem stanowił polski strój narodowy); pochodzenia wsch.; rodzaj płaszcza poniżej kolan, z rękawami rozciętymi, luźno zwisającymi lub zarzucanymi na plecy, zapinanego na haftki lub wielkie guzy (górną część noszono odpiętą, aby ukazać żupan), z niskim stojącym kołnierzem; posiadał lamowania zw. obszlegami. K. szyto z sukna, później także jedwabne lub kamlotowe (z miękkiej wełny wielbłądziej lub z kozy angorskiej), podbijano je podszewką, a na zimę futrem; były w jaskrawych barwach, zawsze ciemniejsze od żupana. Uzupełnieniem k. był kontuszowy pas i karabela. W XIX w. k. nosili posłowie na sejm i sędziowie w Królestwie Kongresowym oraz ziemianie i arystokracja jako strój tradycyjny na większe uroczystości.
ŻUPAN (hist. 3) rodzaj płaszcza lub sukmany kończącej się powyżej kostek, z wąskimi rękawami, niskim stojącym kołnierzem; zapinany z przodu na liczne haftki lub guzy i pętelki; sfałdowany na biodrach ku tyłowi. Ubiór męski stanowiący od końca XVI w., wraz z kontuszem, polski strój narodowy szlachty; przepasywano go wąskim metalowym paskiem z szablą; wcześniej używany był jako strój domowy, biały lub szary, szyty z lnu (na lato) i z wełny (zimowy); od XVI w. szyty z jedwabiu, atłasu, wzorzystego adamaszku, w kolorach jaskrawych; noszony do XIX w., okazjonalnie do pocz. XX w.
KÓRNIK Kórnik, pałac Działyńskich miasto w woj. wielkopolskim, powiat poznański, nad Jez. Kórnickim; 6,5 tys. mieszk. (2002); ośr. wypoczynkowy, przystań, obiekty sportowe; Inst. Dendrologii PAN, drobny przem. spoż.; prawa miejskie przed 1458; m. prywatne, od 1676 własność Działyńskich, od 1880 Zamoyskich; 1793-1919 w zaborze pruskim (1807-15 w Księstwie Warszawskim); w poł. XVIII w. hodowla jedwabników i produkcja jedwabiu; udział mieszk. we wszystkich ( interia )
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz